U nang buồng trứng

Buồng trứng là cơ quan song phương, nằm trên mỗi bên của tử cung. Trứng phát triển và trưởng thành trong buồng trứng, được phát hành theo chu kỳ hàng tháng.

Nhiều phụ nữ có u nang buồng trứng ở một số thời điểm trong cuộc đời của họ. Hiện nay, hầu hết u nang buồng trứng ít hoặc không gây khó chịu và vô hại. Phần lớn u nang buồng trứng biến mất mà không cần điều trị trong vòng một vài tháng. Tuy nhiên, u nang buồng trứng - đặc biệt là những người đã vỡ, đôi khi tạo ra các triệu chứng nghiêm trọng.

Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là để biết các triệu chứng và các loại u nang buồng trứng có thể báo hiệu một vấn đề quan trọng hơn, và lên lịch kiểm tra định kỳ khung chậu.

5 lý do thường gặp nhất khiến bệnh phát triển:

• Nang trứng phát triển không đầy đủ, không hấp thu được các dưỡng chất trong buồng trứng. Điều này dẫn đến u nang - hình thức phổ biến nhất của u nang buồng trứng. Thông thường thì các u nang không có triệu chứng và chúng biến mất một cách tự nhiên trong vòng một vài tuần. Hiếm khi xuất huyết vỡ, hoặc xoắn có thể gây ra cơn đau cấp tính.

• Mạch máu của nang trứng bị vỡ dẫn đến u nang xuất huyết.
  Xuất huyết u nang không phải là không phổ biến, nhưng chúng thường không có triệu chứng. Khi vỡ sẽ gây đau cấp tính trong bụng.

• Thể vàng phát triển dẫn đến kinh nguyệt kéo dài.

• Dư thừa chorionic gonadotropin (HCG) dẫn đến u nang lutein.Dư thừa chorionic gonadotropin là do:
• Các khối u xuất hiện trong thời kỳ thai nghén.
• Rối loạn HCG để kích thích rụng trứng.
• Những khối u nang sẽ tự biến mất một cách tự nhiên sau khi các khối u trong kì mang thai bị loại bỏ hoặc ngưng điều trị HCG.
• Sự kích thích buồng trứng của các hormone luteinizing (LH).Sự rối loạn nội tiết ở buồng trứng dẫn tới kết quả là buồng trứng đa nang. Biểu hiện lâm sàng của buồng trứng đa nang là:
• Béo phì.
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều.
• Vô sinh (do không có sự rụng trứng).
• Nam tính, như quá nhiều lông trên mặt (do dư thừa của androgen).

Bệnh u nang buồng trứng có thể có những biểu hiện sau đây:

• Những cơn đau: Dấu hiệu đầu tiên nghi ngờ bạn bị u nang buồng trứng là những cơn đau. Vấn đề là những cơn đau này có thể khó xác định vì nó có thể xảy ra ở những vị trí tương tự như các bệnh khác gây ra. Chỉ có một biểu hiện chắc chắn liên quan đến u nang buồng trứng là bạn bị đau sau khi quan hệ tình dục hoặc sau các hoạt động vất vả, đau ở vùng xương chậu.
• Kinh nguyệt bất thường: Chu kỳ kinh nguyệt bất thường cũng có thể là một dấu hiệu bạn đang bị u nang buồng trứng. Cũng có nhiều bệnh có thể làm cho chu kì kinh nguyệt thỉnh thoảng không đều nhưng nếu kinh nguyệt thường xuyên rối loạn, cả về thời gian cũng như các đặc điểm của máu kinh (đậm đặc, sẫm đen…) thì bạn nên đi khám bác sĩ, vì có nhiều khả năng đó là do u nang buồng trứng gây ra.
• Đau bụng hoặc cảm giác khó chịu trong âm đạo: Nếu thấy lâm râm đau trong bụng hoặc âm đạo, đừng vội nghĩ bạn đã mang thai. Hãy nghĩ rằng đó có thể dấu hiệu của một u nang đã hình thành trong buồng trứng.
• Đau hoặc tức vùng bụng, hoặc cảm giác đầy bụng: Nếu bạn cảm thấy như có một trọng lượng đè xuống ở vùng bụng khiến bạn khó thở, đặc biệt gần khu vực xương chậu thì đừng bỏ qua khả năng do u nang buồng trứng gây ra.
• Ngoài ra, khi bị u nang buồng trứng, nhiều chị em còn thấy xuất hiện các dấu hiệu sau: Xuất huyết âm đạo bất thường, đau vùng chậu (bụng dưới và hai hố chậu) liên tục hoặc từng cơn, có thể lan ra sau lưng hoặc xuống hai đùi, đau khung chậu khi giao hợp, nôn, buồn nôn... Nếu u nang lớn có thể gây chèn ép trực tràng hoặc bàng quang làm rối loạn tiểu tiện. Nếu các dấu hiệu này xuất hiện rời rạc thì có thể khó chẩn đoán là do u nang buồng trứng, nhưng nếu chúng xảy ra đồng thời thì nên đi khám ngay lập tức.

Hầu hết các u nang buồng trứng là vô hại, nhưng khi bạn bắt đầu cảm thấy những triệu chứng này, đặc biệt là cảm giác đau nhiều thì tức là bệnh đã nghiêm trọng hơn và cần điều trị càng sớm càng tốt.

Chế độ ăn uống hay sinh hoạt cũng không ảnh hưởng gì đến việc hình thành u nang, làm thay đổi u nang buồng trứng.

Đã có bằng chứng khoa học cho thấy khi buồng trứng được nghỉ ngơi, không rụng trứng thường xuyên thì khả năng hình thành khối u giảm đáng kể (có thể tới 40%). Việc nghỉ ngơi này có thể là lúc người phụ nữ mang thai, đang nuôi con bằng sữa mẹ, dùng thuốc ngừa thai.

Nếu u nang buồng trứng cơ năng thì tự mất đi. Đối với u nang buồng trứng thực thể thì điều trị phẫu thuật là chủ yếu. Nếu không điều trị sẽ có nhiều biến chứng: xoắn, ung thư hoá. Vì vậy, khi đã chẩn đoán là u nang thực thể, nên mổ cắt bỏ u sớm.

• Nang nước: Gặp ở người lớn tuổi, nên cắt cả 2 buồng trứng.
• Nang nhầy: Cần cắt bỏ sớm cả 2 buồng trứng để tránh nhầy tái phát.
• Nang bì: Cắt bỏ u. Cố gắng bảo tồn nhu mô lành.
• Nang ở người có thai: Nếu có chỉ định giữ thai nên mổ cắt u vào tháng thứ 4, nếu có biến chứng thì mổ cấp cứu ở bất kì tuổi thai nào.
• Nếu nang buồng trứng hai bên ở người trẻ tuổi còn nhu cầu sinh đẻ, cần bóc tách khối u và bảo tồn tối đa phần bình thường còn lành và vòi trứng.
• Với u nang buồng trứng có bề mặt sần sùi, có dấu hiệu nứt vỡ ở bệnh nhân trên 40 tuổi cần sinh thiết tức thì để đề phòng ung thư. Nếu u nang buồng trứng phát triển xâm lấn dây chằng rộng thì phẫu thuật cần bóc khối u và tránh làm tổn thương niệu quản, hệ động mạch chậu, bàng quang và trực tràng.