Tiền sản giật

Vào tuần lễ thứ 20 của thai kỳ, huyết áp người mẹ đột ngột tăng cao, huyết áp tối đa > 140mmHg và huyết áp tối thiểu > 90mmHg. Biểu hiện toàn thân phù, xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có đạm niệu > 0,3g/l.

Được gọi là tiền sản giật nặng: khi huyết áp tối thiểu >110mmHg. Đạm niệu > 3g/l, thiểu niệu < 100ml/4 giờ, kèm theo nhức đầu, mờ mắt, đau vùng thượng vị, phù phổi cấp, suy tim. Siêu âm thai thấy thai chậm tăng trưởng trong tử cung, xét nghiệm chức năng gan giảm, biểu hiện: men gan tăng cao, tiểu cầu giảm, creatinin máu tăng cao.

Sản giật: các dấu hiệu của tiền sản giật nặng đi kèm cơn co giật. Ngoài ra, trong thời gian liên quan đến thai kỳ có cơn co giật phải có bằng chứng liên quan trước đó mới có thể thay đổi việc chẩn đoán sản giật.

Cơn co giật được mô tả: bắt đầu rung rung ở mặt, một vài giây sau đó co cứng toàn thân do co cơ toàn thân, giai đoạn này kéo dài trong 15 - 20 giây, bất ngờ hàm mở ra và khép lại rất mạnh và ngay sau đó mí mắt cũng vậy. Các cơ mặt và tất cả các cơ khác thay phiên nhau giãn rất nhanh. Người mẹ có thể té xuống giường, có thể cắn lưỡi do cử động của hàm, giai đoạn co giãn cơ có thể kéo dài trong 1 phút. Dần dần các cử động cơ yếu dần và cuối cùng người mẹ bất động. Có thể ngưng thở trong vài giây sau đó thở sâu và hôn mê. Người mẹ sẽ không nhớ đến cơn co giật và các sự kiện trước và sau cơn giật.

Tóm lại, nếu thai phụ thấy mình gặp phải bất kỳ hiện tượng nào như sau, hãy đi khám ngay lập tức:

• Đầu đau kèm theo mờ mắt, hoa mắt hay hiện tượng đom đóm bay trước mắt.
• Đau phần bụng trên.
• Buồn nôn, mặc dù hiện tượng này có thể là do ốm nghén.
• Mặt, bàn tay, cổ chân hay bàn chân bị sưng phù do tích nước.
• Tăng cân nhanh đột ngột.

Tiền sản giật - sản giật là bệnh thường gặp với tần suất từ 5 - 8% thai kỳ. Nguyên nhân của tiền sản giật hiện chưa được hiểu rõ, vì vậy, công tác dự phòng luôn ở thế thụ động. Biện pháp tốt nhất hiện nay là khám thai, quản lý thai nghén chặt chẽ, qua đó cần sự thông tin đầy đủ về tiền căn bản thân của người mẹ và điều trị tốt các bệnh lý đi kèm nếu có như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý mạch máu, cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống và dinh dưỡng đầy đủ trong khi mang thai. Phát hiện sớm khi có sự thay đổi về huyết áp và bất thường khi có sự xuất hiện đạm trong nước tiểu để có kế hoạch điều trị ngay từ đầu.

Tuân thủ đúng lịch hẹn khám thai để thường xuyên kiểm tra huyết áp và lượng protein niệu nhằm phát hiện sớm chứng bệnh tiền sản giật.

Tiền sản giật mức độ nhẹ

Tiền sản giật nhẹ và tuổi thai dưới 36 tuần không nhất thiết phải điều trị. Bạn có thể được khuyên nên nghỉ ngơi tại nhà, thường xuyên theo dõi huyết áp, đảm bảo huyết áp không được tăng cao, theo dõi chặt chẽ chức năng thận, theo dõi sát sức khỏe thai nhi. Một số phụ nữ sẽ phải theo dõi trong bệnh viện và có chế độ nghỉ ngơi đặc biệt, có thể điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, điều này không thể ngăn ngừa được tiền sản giật mà chỉ có thể giúp kiểm soát bệnh.

Tiền sản giật mức độ nặng

Nếu thai phụ được chẩn đoán bị tiền sản giật nặng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nằm nghỉ ngơi tuyệt đối trên giường hoặc nhập viện. Bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra huyết áp hàng ngày và siêu âm thường xuyên để theo dõi sự phát triển của thai nhi. Nếu thai nhi đủ trưởng thành (hơn 36 tuần) thì thúc sinh hoặc sinh mổ được khuyến khích. Trước khi chuyển dạ, người mẹ có thể phải tiêm corticoid để giúp phổi của bào thai trưởng thành. Trong trường hợp hiếm, tiền sản giật nặng phát triển trước tuổi thai 24 tuần thì phải yêu cầu chấm dứt thai kỳ để cứu mẹ. Nếu sản giật phát triển, người mẹ có thể được cho thuốc hạ huyết áp và thuốc chống co giật để ngăn chặn cơn động kinh. Mổ lấy thai khẩn cấp sau đó.

Thuốc điều trị

• Dùng thuốc hạ áp như: Trandate, Adalat Retard hay Aldomet. Duy trì huyết áp 130/80 - 140/90mmHg.
• Ngừa co giật bằng magnesium sulfate bằng đường tiêm tĩnh mạch và truyền tĩnh mạch để duy trì.

Đánh giá sức khỏe thai, độ trưởng thành thai. Thai chưa đủ trưởng thành có thể dùng corticoid giúp cho phổi thai nhi có đủ khả năng thích nghi với vai trò sống tự lập của bé khi chào đời.

Ngoài ra, việc chăm sóc toàn diện cũng rất quan trọng, dinh dưỡng đầy đủ, phòng nằm yên tĩnh, ánh sáng dịu và theo dõi sinh hiệu, lượng nước xuất nhập.

Trường hợp sản giật, vừa hồi sức vừa cắt cơn co giật và lấy thai ra ngay để đồng thời cứu mẹ và thai nhi cần có sự hỗ trợ chặt chẽ của đơn vị đơn nguyên sơ sinh và gây mê hồi sức, cùng với đội ngũ y bác sĩ tích cực chăm sóc tốt.

Quản lý thai nghén tốt, phát hiện và điều trị tích cực các trường hợp tiền sản giật là cách tốt nhất để ngăn chặn bệnh tiến triển thành sản giật, hạn chế tai biến nặng cho cả mẹ và thai nhi.