Chia sẻRun vô căn
Run vô căn là một cử động không chủ ý của bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể (ngay cả đầu và tiếng nói cũng có thể bị ảnh hưởng). Run thường nhận thấy rõ nhất ở tay, gây cản trở khó khăn trong sinh hoạt. Đây không phải là một quá trình do bệnh thần kinh cơ gây ra và nó thường gặp ở người già.
TRIỆU CHỨNG
Run bàn tay, bàn chân, thậm chí run đầu. Các triệu chứng nặng hơn khi hoạt động và căng thẳng, giảm đi sau khi uống một thức uống có cồn.
CHẨN ĐOÁN
Hỏi bệnh sử và khám thực thể. Chụp cắt lớp vi tính (CT scan), xét nghiệm chức năng tuyến giáp để phát hiện bệnh tiềm ẩn nghi ngờ.
ĐIỀU TRỊ
Thông thường không cần điều trị. Các thuốc có thể được sử dụng bao gồm: thuốc chẹn beta (propranolol / Inderal), thuốc chống co giật (primidone / Mysoline, gabapentin / Neurontin, topiramate / Topamax), benzodiazepines (diazepam / Valium).
Run vô căn là một chứng có thể gặp ở vị thành niên, người trưởng thành, nhưng người cao tuổi chiếm tỉ lệ cao hơn cả. Bệnh không liên quan đến giới tính và chủng tộc, hiếm gặp ở trẻ nhỏ.
Run vô căn thuộc loại lành tính. Tuy vậy, đôi khi xuất hiện run là triệu chứng chỉ điểm của một rối loạn vận động nên được gọi là run vô căn.
Nguyên nhân dẫn tới chứng run vô căn hiện chưa được biết một cách toàn diện, mặc dù các nhà khoa học cho rằng đó là do vùng tiểu não (vùng kiểm soát các cơ bắp) làm việc kém hiệu quả và một số tác giả đã chứng minh cho thấy có tới hơn 50% số ca run vô căn do đột biến gen. Có 2 loại gen có liên quan đến chứng run vô căn là ETM1 và ETM2.
Run vô căn chỉ có một triệu chứng duy nhất đó là run khi vận động. Run vô căn xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm.
Biểu hiện của run vô căn thường là cử động bàn tay bị run, cùng lúc cánh tay, đầu, lưỡi và thanh quản cũng bị ảnh hưởng. Mặc dù run vô căn có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, nhưng xuất hiện nhiều nhất ở bàn tay, ngón tay, nhất là khi bệnh nhân cố làm những việc đơn giản nhưng cần sự khéo léo như rót nước uống, viết chữ, luồn kim, cầm lược chải đầu, trang điểm (nữ) hoặc cầm đũa để ăn. Có trường hợp còn bị run ở đầu, ở cánh tay hay là run lưỡi (run giọng nói). Thường thấy bệnh nhân bị run ở cả 2 tay, nhưng có một số bệnh nhân chỉ bị run 1 tay. Thời tiết khắc nghiệt cũng làm ảnh hưởng đến chứng run vô căn (quá nóng hay quá lạnh làm các triệu chứng nặng hơn), hoặc khi người bệnh bị mệt mỏi, lo âu, cũng làm cho tần số, biên độ run có thể tăng lên.
Thể bệnh hay gặp hơn là các triệu chứng xuất hiện ở tuổi từ trung niên đến người cao tuổi. Run vô căn thường bắt đầu từ từ, có một số ít trường hợp run vô căn xảy ra ở tuổi vị thành niên, sau đó thuyên giảm nhưng sẽ xuất hiện trở lại khi có tuổi. Run vô căn thường hết khi bệnh nhân ngủ hoặc nghỉ ngơi.
Người bệnh nên có chếđộ chăm sóc tốt như tránh căng thẳng, stress tâm lý, ngủ đủ giấc, hạn chế dùngchất kích thích như rượu, caffeine, hay luyện tập các bài tập thể dục như đibộ, múa quyền giúp làm giảm triệu chứng và hạn chế sự phát triển của bệnh.
- Trong nhiều trường hợp, nếu chắc chắn không có bệnh gì nặng hơn đi kèm thì run vô căn thể nhẹ không cần điều trị. Tuy vậy, cần có sự động viên khích lệ, chăm sóc cả vật chất lẫn tinh thần và làm an tâm người bệnh để bệnh không tăng nặng. Động viên tốt sẽ làm cho người bệnh sẽ tránh được ngại tiếp xúc hoặc tránh được trầm cảm.
- Cần thay đổi lối sống, ăn uống đủ lượng, đủ chất, tránh các stress, không nên sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, thuốc lào, cà phê, trà đặc hoặc không nên để lạnh quá hoặc nóng quá. Nên lưu ý là chất caffein có trong cà phê và nước trà có thể kích thích cơ thể sản sinh ra nhiều chất adrenalin khiến run nặng hơn. Nếu có điều kiện thì trước bữa ăn có thể uống 1 ly rượu vang đỏ (không được lạm dụng).
- Trong trường hợp cần thiết có thể dùng thuốc. Hai loại thuốc thường được sử dụng nhất trong điều trị run vô căn thể nặng là Propranolol (làm giảm biên độ run) và primidone (chống co giật), cần dùng theo chỉ định của bác sĩ.
