Chia sẻRubella (Sởi Đức)
Bệnh Rubella (sởi Đức) là bệnh truyền nhiễm do virut rubella gây ra. 80% phụ nữ bị nhiễm rubella trong 11 tuần đầu sẽ truyền vi rút sang thai nhi. Hậu quả là thai nhi bị chết hoặc có thể bị hội chứng rubella bẩm sinh. Nếu trẻ nhỏ nhiễm rubella chỉ biểu hiện nhẹ thì trẻ sơ sinh mắc hội chứng rubella bẩm sinh sẽ phải gánh chịu những dị tật nặng nề. Ngoài điếc là dị tật thường gặp, hội chứng rubella bẩm sinh còn gây dị tật ở mắt, tim và não. Ước tính hàng năm trên thế giới có 700.000 trẻ em chết vì hội chứng rubella bẩm sinh.
TRIỆU CHỨNG
Sốt nhẹ (thấp hơn 38 độ C), nhức đầu, mệt mỏi, chảy nước mũi, mắt đỏ, phát ban bắt đầu trên mặt và lan khắp cơ thể, cơ bắp đau nhức, đau khớp.
CHẨN ĐOÁN
Hỏi bệnh sử và khám thực thể. Xét nghiệm máu tìm kháng thể chống lại vi-rút rubella. Lấy dịch tiết mũi họng để nuôi cấy tìm vi-rút. Kiểm tra bổ sung có thể được yêu cầu.
ĐIỀU TRỊ
Không có điều trị đặc hiệu. Acetaminophen (Tylenol) hay ibuprofen (Motrin / Advil) có thể được sử dụng để giảm sốt. Phụ nữ mang thai nhiễm bệnh cần được thảo luận để lựa chọn điều trị đặc biệt. Điều trị hội chứng rubella bẩm sinh.
Bệnh rubella là bệnh truyền nhiễm do virut gây ra. Khi người phụ nữ bị nhiễm vi rút rubella trong giai đoạn đầu trong 3 tháng đầu của quá trình mang thai, có tới 90% số trường hợp người mẹ có thể truyền vi rút sang thai nhi. Hậu quả thai nhi bị chết hoặc có thể gây hội chứng rubella bẩm sinh. Nếu như ở trẻ nhỏ nhiễm rubella chỉ biểu hiện nhẹ, thì ở trẻ sơ sinh mắc hội chứng rubella bẩm sinh sẽ phải gánh chịu những dị tật nặng nề. Ngoài điếc là dị tật thường gặp, hội chứng rubella bẩm sinh còn có dị tật ở mắt, tim và não. Ước tính hàng năm trên thế giới có 700.000 trẻ em bị chết vì hội chứng rubella bẩm sinh.
Trước khi vaccin phòng rubella ra đời vào năm 1969, cứ theo chu kỳ 6-9 năm, thế giới lại chứng kiến một nạn dịch rubella. Thời kỳ đó, trẻ từ 5 đến 9 tuổi bị ảnh hưởng nặng nề nhất và có rất nhiều ca bệnh rubella bẩm sinh. Ngày nay, nhờ các chương trình tiêm chủng cho trẻ nhỏ và thiếu niên, số bệnh nhân rubella giảm hẳn. Phần lớn sự lây nhiễm rubella hiện nay lại xuất hiện ở những thanh niên chưa được tiêm phòng. Trên thực tế, ước tính hiện có khoảng 10% số thanh niên mắc bệnh rubella và đe dọa tới sức khỏe của đứa con trong tương lai.
Giai đoạn ủ bệnh rubella là từ 14 đến 23 ngày, trung bình là 16 -18 ngày. Tình trạng phát ban rubella thường kéo dài 3 ngày. Tuy nhiên, các hạch bạch huyết có thể tiếp tục sưng trong vòng 1 tuần hoặc lâu hơn, và hiện tượng đau khớp có thể kéo dài hơn nửa tháng. Trẻ bị rubella sẽ bình phục trong 1 tuần, nhưng người lớn thì có thể lâu hơn.
Bệnh nhân rubella có nguy cơ truyền bệnh cao nhất 1 tuần trước khi phát ban và 1 tuần sau đó. Người bị lây nhiễm nhưng không có triệu chứng cũng dễ lây lan.
Triệu chứng bệnh Rubella
- Các hạch bạch huyết ở gáy và sau tai sưng và đau khi chạm vào. Sang đến ngày thứ 2 hoặc 3, hiện tượng phát ban bắt đầu xuất hiện trên mặt và dọc thân. Khi lan xuống phần dưới cơ thể, nó thường biến mất trên mặt. Các nốt mẩn thường là dấu hiệu đầu tiên mà cha mẹ có thể nhận biết.
- Phát ban rubella trông giống như nhiều loại phát ban do vi-rút khác. Nốt mẩn có màu hồng hoặc đỏ, xuất hiện thành từng mảng, có thể kèm theo ngứa trong vòng 3 ngày. Khi hết phát ban, vùng da bị ảnh hưởng sẽ bong ra.
- Những triệu chứng khác có thể là:
- Đau đầu
- Ăn mất ngon - Viêm màng kết nhẹ
- Sổ mũi và nghẹt mũi
- Hạch bạch huyết sưng ở nhiều phần khác nhau trên cơ thể
- Đau và sưng khớp (đặc biệt ở thiếu nữ).
Tuy nhiên, nhiều người bị rubella lại không có hoặc có ít triệu chứng bệnh.Khi rubella xảy ra ở phụ nữ mang thai, nó có thể gây ra hội chứng rubella bẩm sinh cực kỳ nguy hiểm đối với bào thai. Trẻ bị nhiễm vi-rút rubella trước khi chào đời dễ bị chậm phát triển cả về thể lực và trí tuệ, bị dị tật ở tim và mắt, bị điếc và gặp nhiều sự cố ở gan, lá lách, tuỷ xương.
Các dấu hiệu lâm sàng của hội chứng Rubella bẩm sinh
- Người mẹ mang thai không có kháng thể với Rubella mà bị bệnh sẽ có nguy cơ thai nhi bị hội chứng Rubella bẩm sinh rất cao. Phụ nữ có thai càng nhỏ tuổi mà mắc Rubella thì nguy cơ thai bị bất thường nặng càng cao hơn. Gần 85% thai nhi bị nhiễm trong 3 tháng đầu khi sinh ra sẽ bị dị tật. Dấu hiệu xác nhận thần kinh trung ương bị ảnh hưởng là điếc, chậm phát triển trong tử cung, đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc, và tim bẩm sinh. Một số nhiễm trùng là hậu quả của hấp thu tự phát.
- Các biểu hiện ít gặp là chứng tạo hồng cầu da, viêm não - màng não, tăng nhãn áp, chứng mắt bé, viêm cơ tim, viêm phổi, viêm gan, ban xuất huyết giảm tiểu cầu và những khiếm khuyết dây thần kinh sọ. Biến chứng muộn thường gặp ở trẻ em bị Rubella bẩm sinh là chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển vận động và có rối loạn hành vi. Một số bị bệnh nội tiết muộn như đái tháo đường phụ thuộc insulin.
Có thể phòng tránh rubella bằng vắc-xin. Các chương trình tiêm chủng mở rộng phòng rubella đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh lây lan, giúp ngăn ngừa những dị tật bẩm sinh do hội chứng rubella bẩm sinh gây nên. Vaccin rubella thường nằm trong chương trình tiêm chủng MMR (phòng bệnh sởi, quai bị và rubella). Trẻ từ 12 đến 15 tháng tuổi được tiêm mũi MMR thứ nhất. Mũi thứ hai được áp dụng từ 4 đến 6 tuổi, và không quá 11-12 tuổi.
Các triệu chứng bệnh khá mờ nhạt nên phải hết sức chú ý chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh khác có triệu chứng tương tự. Chẩn đoán xác định khi cần thiết được thực hiện bằng cách phân ly vi-rút từ bệnh phẩm phết họng hoặc xét nghiệm tìm kháng thể chống virút trong máu.
Bệnh Rubella là một bệnh lành tính, không có biến chứng nguy hiểm nên có thể để bệnh nhân tại nhà để chăm sóc. Việc điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng:
- Cho người bệnh ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu, uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây.
- Người bệnh cần được vệ sinh mũi họng (nhỏ mũi và súc họng) hàng ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý
- Nếu nhức đầu nhiều hoặc đau khớp có thể sử dụng thêm thuốc giảm đau.
- Đối với trẻ nhỏ cần giặt khăn bằng nước ấm lau mình mẩy hàng ngày cho bé.
