Đau nửa đầu Migraine

Đau nửa đầu (tên quốc tế là Migraine) là bệnh đau đầu thường khu trú ở một nửa bên đầu do căn nguyên vận mạch tiên phát, mang tính chất gia đình, diễn biến có tính chu kì, kèm theo các triệu chứng lâm sàng rất đa dạng và phức tạp.

Nguyên nhân gây ra chứng đau nửa đầu chưa rõ, nhưng chịu sự ảnh hưởng của yếu tố di truyền và yếu tố môi trường.

Đau nửa đầu có thể được gây ra bởi sự thay đổi về thần kinh sinh ba. Sự mất cân bằng hóa chất não, bao gồm serotonin làm đau đầu ở hệ thần kinh.

Mức Serotonin giảm trong thời gian đau nửa đầu. Điều này có thể kích hoạt hệ thống sinh ba để giải phóng các chất được gọi là neuropepxides, đi đến phủ bên ngoài bộ não (màng não). Kết quả là nhức đầu gây đau đớn.

Cho dù cơ chế chính xác của những cơn đau đầu chưa được tìm ra cụ thể,  có một số những lý do có thể kích hoạt chúng. Những nguyên nhân gây ra bệnh đau nửa đầu bao gồm:

Thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ

Biến động estrogen dường như gây ra đau đầu ở phụ nữ được biết đến nhiều với chứng đau nửa đầu. Phụ nữ có tiền sử đau nửa đầu thường xuyên kêu nhức đầu ngay trước hoặc trong thời gian chu kỳ kinh, khi họ có lượng lớn trong estrogen. Những người khác có thể đau nửa đầu nặng hơn khi mang thai hoặc mãn kinh. Thuốc nội tiết, chẳng hạn như thuốc tránh thai và liệu pháp thay thế hormone, cũng có thể làm trầm trọng thêm đau nửa đầu, mặc dù một số phụ nữ cảm thấy dễ chịu khi dùng chúng.

Thực phẩm

Một số chứng đau nửa đầu xuất hiện khi bạn dùng các loại thực phẩm nhất định. Ví dụ: rượu, bia và rượu vang đỏ, pho mát, sô cô la; aspartame; cafein, bột ngọt, thức ăn mặn, và thực phẩm đã qua chế biến. Bỏ bữa hoặc ăn chay cũng có thể gây đau nửa đầu.

Căng thẳng

Stress trong công việc hoặc gia đình có thể kích động đau nửa đầu.

Cảm giác kích thích

Đèn chói sáng và mặt trời, âm thanh lớn có thể gây ra chứng đau nửa đầu. Các mùi hương bất thường bao gồm cả mùi hương dễ chịu, chẳng hạn như nước hoa, và mùi khó chịu, chẳng hạn như sơn và khói thuốc, cũng có thể gây đau nửa đầu.

Thay đổi trong lúc ngủ

Hoặc là thiếu ngủ hoặc ngủ quá nhiều cũng có thể là lý do của bệnh đau nửa đầu ở một số cá nhân.

Yếu tố vật lý

Cơ thể gắng sức mạnh, bao gồm cả trong hoạt động tình dục, có thể gây đau nửa đầu.

Thay đổi môi trường

Sự thay đổi của thời tiết hoặc khí áp có thể gây nên chứng đau nửa đầu.

Thuốc

Một số thuốc có thể làm nặng thêm các chứng đau nửa đầu.

Đau nửa đầu thường bắt đầu ở trẻ em, thanh thiếu niên hoặc đầu tuổi trưởng thành.

Một cơn đau nửa đầu điển hình có các dấu hiệu và triệu chứng sau:

• Đau trung bình đến đau nặng, có thể chỉ đau một bên đầu hoặc có thể ảnh hưởng đến cả hai bên.
• Đau đầu với một dao động hay đau dồn dập.
• Đau nặng hơn khi hoạt động thể chất.
• Đau gây cản trở hoạt động thường xuyên.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh.

Khi không được điều trị, chứng đau nửa đầu thường kéo dài từ 4 đến 72 giờ, nhưng tần suất đau đầu thay đổi tùy từng người. Chứng đau nửa đầu có thể xuất hiện nhiều lần một tháng hoặc ít xuất hiện.

Không phải tất cả chứng đau nửa đầu đều giống nhau. Hầu hết mọi người trải nghiệm đau nửa đầu mà không có dấu hiệu cảnh báo. Dấu hiệu cảnh báo của căn bệnh này có thể bao gồm thay đổi tầm nhìn, chẳng hạn như nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy, cảm giác châm kim trong cánh tay hoặc chân.

Các dấu hiệu cảnh báo trước khi thực sự đau đầu, bao gồm:

• Cảm giác hưng phấn.
• Thèm ăn đồ ngọt.
• Khát.
• Buồn ngủ.
• Cáu gắt hoặc trầm cảm.

Việc thay đổi lối sống có thể giúp giảm số lượng và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu.Nếu bạn đã từng bị đau đầu do ăn một loại thực phẩm nào đó thì nên tránh những loại thực phẩm đó không nên ăn. Nếu mùi hương nào đó khiến bạn đau đầu, hãy cố gắng tránh chúng. Nhìn chung, bạn nên thiết lập một thói quen hàng ngày khoa học, cố gắng kiểm soát căng thẳng.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục aerobic thường xuyên làm giảm căng thẳng và giúp ngăn ngừa chứng đau nửa đầu. Nếu bác sĩ đồng ý, chọn bất cứ hoạt động aerobic mà bạn thích, bao gồm bơi lội, đi bộ và đi xe đạp. Nên tập từ từ vì bất ngờ tập thể dục cường độ cao có thể gây ra đau đầu. Béo phì cũng được cho là một yếu tố trong đau nửa đầu nên thường xuyên tập thể dục có thể giúp bạn giảm cân, giảm thiểu tác nhân gây bệnh đau đầu.

Giảm tác động của estrogen

Bạn nên tránh hoặc giảm số lượng thuốc dùng có chứa estrogen nếu đây là nguyên nhân khiến bạn đau nửa đầu. Những lọa thuốc này bao gồm thuốc tránh thai và liệu pháp thay thế hoóc-môn. Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn thay thế tốt nhất hoặc liều lượng thuốc hợp lý.

Các loại thuốc đã được thiết kế đặc biệt để điều trị đau nửa đầu. Ngoài ra, một số loại thuốc thường được sử dụng để điều trị các loại bệnh khác cũng có thể giúp làm giảm hoặc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu. Thuốc được sử dụng để chống lại chứng đau nửa đầu gồm hai loại chính:

• Thuốc giảm đau: Điều trị cấp tính, các loại thuốc được sử dụng khi đau nửa đầu, để ngăn chặn các triệu chứng đau nửa đầu.

• Thuốc dự phòng: Những loại thuốc được sử dụng hàng ngày, để giảm bớt mức độ nghiêm trọng hoặc tần số của chứng đau nửa đầu.Một số loại thuốc không nên dùng nếu đang mang thai hoặc cho con bú. Một số không được sử dụng cho trẻ em.

Thuốc giảm đau

Có loại thuốc giảm đau ngay khi gặp những dấu hiệu hoặc triệu chứng của chứng đau nửa đầu. Nó có thể giúp người bệnh giảm đau nếu nghỉ ngơi hoặc ngủ trong phòng tối sau khi dùng chúng:

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Những loại thuốc này, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin, những loại khác) hoặc aspirin, có thể giúp giảm chứng đau nửa đầu nhẹ. Thuốc bán trên thị trường đặc biệt cho chứng đau nửa đầu, chẳng hạn như sự kết hợp của acetaminophen, aspirin và caffein (Excedrin Migraine), cũng có thể dễ dàng chứng đau nửa đầu vừa phải nhưng không hiệu quả một mình cho chứng đau nửa đầu nghiêm trọng. Nếu dùng quá thường xuyên hoặc trong thời gian dài, NSAIDs có thể dẫn đến loét, xuất huyết tiêu hóa và nhức đầu hồi phục.

Tripxans. Đối với nhiều người với các cuộc tấn công đau nửa đầu nghiêm trọng, tripxans là thuốc được lựa chọn. Có hiệu quả trong việc làm giảm đau, buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh có liên quan với chứng đau nửa đầu. Thuốc bao gồm sumatripxan (Imitrex), rizatripxan (Maxalt), naratripxan (Amerge), zolmitripxan (Zomig), almotripxan (Axert), frovatripxan (Frova) và eletripxan (Relpax). Tác dụng phụ của tripxans bao gồm buồn nôn, chóng mặt và yếu cơ. Không được khuyến khích cho những người có nguy cơ bị đột quỵ và đau tim. Đơn thuốc viên kết hợp sumatripxan và naproxen sodium (Treximet) trở thành có sẵn trong năm 2008. Hiệu quả hơn trong việc làm giảm các triệu chứng đau nửa đầu hơn so với thuốc đơn độc.

Ergot. Ergotamin (Migergot, Cafergot) là ít tốn kém, nhưng cũng ít hiệu quả hơn tripxans. Nó có vẻ hiệu quả nhất trong những người đau kéo dài hơn 48 giờ. Dihydroergotamine (Migranal) là một dẫn xuất ergot hiệu quả hơn và có tác dụng phụ ít hơn so với ergotamin.

Thuốc chống buồn nôn. Bởi vì các cuộc tấn công đau nửa đầu thường kèm theo buồn nôn có hoặc không có nôn, cho thuốc buồn nôn là thích hợp và thường được kết hợp với các thuốc khác. Thuốc thường xuyên theo quy định là metoclopramide (bằng miệng) hoặc prochlorperazine (uống hoặc thuốc đạn).

Butalbital kết hợp. Thuốc kết hợp các butalbital an thần với aspirin hoặc acetaminophen (Butapap, Phrenlin Forte) đôi khi được dùng để điều trị cơn đau nửa đầu. Một số kết hợp cũng bao gồm cà phê hoặc codeine (Esgic-Plus, Fioricet). Những loại thuốc này, tuy nhiên, có một nguy cơ cao và các triệu chứng đau đầu tăng trở lại khi ngừng, như vậy nên được sử dụng thường xuyên.

Thuốc phiện. Thuốc có chứa chất ma tuý, đặc biệt là codein, đôi khi được dùng để điều trị đau nửa đầu khi người ta không thể tripxans hoặc ergot. Ma túy thường chỉ được sử dụng như một biện pháp giảm đau cuối cùng, khi các biện pháp khác không hiệu quả.

Thuốc dự phòng

Gần một nửa số những người nhận được chứng đau nửa đầu có thể có lợi từ thuốc phòng bệnh, nhưng chỉ có khoảng 1 trong 10 người dùng nó. Bạn có thể sử dụng thuốc dự phòng nếu có hai hay nhiều cơn đau đầu mỗi tháng, nếu thuốc giảm đau không thể làm dịu cơn đau, hoặc nếu có dấu hiệu đau nửa đầu và các triệu chứng bao gồm dấu hiệu cảnh báo kéo dài hoặc cảm giác tê và yếu đuối.

Thuốc dự phòng có thể làm giảm tần số, mức độ nghiêm trọng và chiều dài của chứng đau nửa đầu, cũng có thể làm tăng hiệu quả của thuốc làm giảm triệu chứng được sử dụng trong các cơn đau nửa đầu. Bác sĩ có thể khuyên nên uống thuốc dự phòng hàng ngày, hoặc chỉ trong một vài trường hợp được dự đoán sẽ xảy ra đau đầu, chẳng hạn như trong kì kinh nguyệt.

Trong hầu hết trường hợp, thuốc phòng bệnh nhức đầu không thể loại trừ cơn đau hoàn toàn, và có thể gây ra một số phản ứng phụ gây ra nghiêm trọng. Nếu đã có kết quả tốt từ thuốc phòng bệnh  bác sĩ có thể khuyên nên ngừng thuốc để xem chứng đau nửa đầu có trở lại không.

Những loại thuốc khác:

• Thuốc tim mạch. Beta blockers, thường được sử dụng để điều trị huyết áp cao và bệnh động mạch vành, có thể làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu. Các thuốc này được coi là biện pháp xử lý đầu tiên. Chẹn kênh canxi, một nhóm thuốc tim mạch, đặc biệt là verapamil (Calan, Isopxin), cũng có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu và làm giảm các triệu chứng từ tiền triệu. Ngoài ra, các thuốc hạ huyết áp lisinopril (Prinivil, Zestril) và candesartan (Atacand) hữu ích trong việc giảm độ dài và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu. Các nhà nghiên cứu không hiểu chính xác lý do tại sao tất cả các loại thuốc tim mạch lại có thể ngăn ngừa chứng đau nửa đầu. Các tác dụng phụ có thể bao gồm chóng mặt, buồn ngủ hoặc hoa mắt.
• Thuốc chống trầm cảm. Một số thuốc chống trầm cảm tốt giúp ngăn ngừa một số loại nhức đầu, bao gồm đau nửa đầu. Hiệu quả nhất là thuốc chống trầm cảm ba vòng, như amitripxylin, nortripxyline (Pamelor) và protripxyline (Vivactil). Những thuốc này được coi là biện pháp đầu tiên và có thể làm giảm chứng đau nửa đầu do ảnh hưởng đến mức độ serotonin và các hóa chất não khác. Các loại khác của thuốc chống trầm cảm được gọi là chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) và thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRIs), đã không được chứng minh là có hiệu quả để phòng ngừa chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên, nghiên cứu sơ bộ cho thấy rằng một SNRI, venlafaxine (Effexor), có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu.
• Thuốc chống động kinh. Một số thuốc chống động kinh, chẳng hạn như divalproex (Depakote) và topiramate (Topamax), và gabapentin (Neurontin), dường như làm giảm tần số của chứng đau nửa đầu. Ở liều cao, những thuốc chống động kinh có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn và ói mửa, tiêu chảy, đau bụng, rụng tóc, và chóng mặt.
• Cyprohepxadine. Thuốc chống dị ứng đặc biệt này ảnh hưởng đến hoạt động của serotonin nên các bác sĩ đôi khi dùng nó cho trẻ em như một biện pháp phòng ngừa bệnh đau nửa đầu.
• Botulinum toxin loại A (Botox). Botulinum toxin loại A đôi khi được dùng để điều trị đau nửa đầu kinh niên. Các nghiên cứu đã có kết quả khác nhau đối với hiệu quả. Tuy nhiên, một số chuyên gia đau đầu tin rằng nó có thể hữu ích cho một số người. Việc điều trị thường cần phải được lặp đi lặp lại mỗi ba tháng để đạt được hiệu quả.