Cholesterol là một chất sáp tìm thấy trong các chất béo (lipid) trong máu. Nồng độ cholesterol trong máu cao làm tăng nguy cơ bị thu hẹp động mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Những người có cholesterol cao cũng có khả năng bị huyết áp cao và bệnh tiểu đường. Có hai loại cholesterol tạo nên tổng mức cholesterol : Lipoprotein trọng lượng phân tử thấp - LDL và Lipoprotein trọng lượng phân tử cao - HDL. Trong khi LDL được xem là cholesterol xấu thì HDL là cholesterol tốt. Chỉ số LDL nên được duy trì thấp hơn 130 mg / dL, nếu trên 160 mg / dL chỉ số LDL được coi là quá cao, gây nguy hiểm. Nếu mức độ HDL thấp hơn 40 mg / dL sẽ gây tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
Cholesterol máu cao có thể là do di truyền hoặc do chế độ ăn uống, lối sống.
Bệnh nhân thường không có triệu chứng. Xét nghiệm máu là cách duy nhất để phát hiện cholesterol máu cao.
Thực hiện khai thác bệnh sử và khám lâm sàng. Bệnh nhân sẽ được xét nghiệm máu để đo lượng cholesterol toàn phần, LDL và HDLvà triglyceride (một loại chất béo trong máu)
Việc điều trị tùy thuộc vào nồng độ của LDL có trong máu.
Ăn những thực phẩm lành mạnh, tập thể dục nhiều hơn, và giảm cân có thể cải thiện bệnh nếu nồng độ LDL không quá cao. Nếu nồng độ LDL cao bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng các loại thuốc: Nhóm statin (atorvastatin / Lipitor, fluvastatin / Lescol, lovastatin / Altocor; Thuốc ràng buộc axit mật: cholestyramine / Prevalite hoặc Questran, colesevelam / Welchol, colestipol / Colestid; Thuốc ức chế hấp thu cholesterol: ezetimibe / Zetia; Các loại thuốc kết hợp: ezetimibe-simvastatin / Vytorin
Nhiều người cho rằng cholesterol gây ảnh hưởng nguy hiểm cho cơ thể. Nhưng trên thực tế, cholesterol đóng vai trò hết sức quan trọng...
Các mảng xơ vữa này gây hẹp hay tắc lòng mạch nuôi dưỡng cơ tim gây ra các cơn đau tim. Hàm lượng LDL càng cao thì nguy cơ mắc bệnh mạch vành càng cao.
Mặc dù hàm lượng LDL và HDL là những chỉ số tốt nhất để dự đoán nguy cơ mắc bệnh mạch vành, nhưng xác định hàm lượng cholesterol toàn phần trong máu cũng rất quan trọng để dự đoán nguy cơ bị bệnh mạch vành. Nếu một người có hàm lượng cholesterol toàn phần trong máu thấp hơn 200mg/dl thì ít có nguy cơ mắc bệnh mạch vành, nhưng nếu cao hơn 240mg/dl thì có nguy cơ mắc bệnh cao.
Cholesterol được dùng để tạo nên thành tế bào, hormon, vitamin D, axít mật v.v… Khi gan sản sinh quá nhiều cholesterol thì bệnh nhân sẽ có nồng độ cholesterol trong máu tăng cao. Từ đó các mạch máu dễ bị nghẽn và dẫn đến bệnh. Vì chỉ có động vật mới có cholesterol, bệnh nhân ăn thịt sẽ bị tăng cholesterol nhiều hơn ăn thực vật. Tuy nhiên, dầu thực vật khi vào cơ thể cũng sẽ chuyển hóa để tạo ra cholesterol. Vì thế ăn nhiều dầu thực vật cũng sẽ dẫn đến cholesterol cao.
Cholesterol được thực hiện thông qua máu kèm với protein. Sự kết hợpcủa các protein và cholesterol được gọi là lipoprotein. Có thể bạn đã nghe nói vềcác loại cholesterol, dựa vào loại lipoprotein cholesterol. Đó là:
Cholesterol cao không có triệu chứng. Xét nghiệm máu là cách duy nhấtđể phát hiện cholesterol cao.
Thầy thuốc thường khuyên điều trị bằng cách không dùng thuốc mà thực hiện chế độ ăn thích hợp, cụ thể là:
Như vậy, người bị cholesterol cao không nên kiêng khem quá; nếu biết cách ăn, vẫn có thể béo khỏe. Ngoài chế độ dinh dưỡng nói trên, người bệnh còn cần vận động thường xuyên kiên trì (như dọn dẹp, lên xuống cầu thang, tập thể dục, chăm sóc cây cảnh...) để giảm béo.
Với người bị cholesterol máu cao, điều trị bằng thuốc không phải lúc nào cũng tốt; chưa nói đến các thuốc này thường đắt, không phải ai cũng đủ khả năng mua điều trị lâu dài. Các chuyên gia tim mạch đưa ra giải pháp hợp lý và hiệu quả, đó là kết hợp điều trị bằng thuốc và thức ăn.
Bình thường cholesterol là chất cần thiết và có lợi, vì nó là thành phần cấu tạo chủ yếu của màng, sợi thần kinh, hormone (như hoóc-môn sinh dục nam, nữ), vitamin (như vitamin D), giúp gan sản xuất ra a-xít mật, có lợi cho tiêu hóa.
Bình thường lượng cholesterol toàn phần nhỏ hơn 200mg%. Khi lớn hơn 240mg% là cao. Tuy nhiên, chỉ khi nào loại cholesterol có hại quá cao (lớn hơn 180mg%) và loại cholesterol có lợi quá thấp (dưới 35mg%) thì lúc đó mới có sự rối loạn cân bằng cholesterol. Thầy thuốc căn cứ vào sự rối loạn cân bằng này và tiền sử bệnh tật của người bệnh mới quyết định có dùng thuốc hay không. Ðừng vì hiểu không thấu đáo, quá lo lắng, tự ý mua thuốc dùng.
Thuốc làm hạ cholesterol thường có 4 nhóm chính, nhưng thường dùng nhất là nhóm fibrat và statin.