Chấn thương sọ não

Sọ não là một hộp xương được cấu tạo từ nhiều xương, bên trong có chứa chất não (chất não bao gồm mô não, mạch máu, dịch não tuỷ). Ngay dưới lớp xương sọ là màng cứng, một lớp mỏng sát bề mặt não là màng mềm.

Chấn thương sọ não là một nguy cơ đe dọa đến sinh mạng người bệnh. Bệnh viện Chợ Rẫy mỗi năm nhận vào Khoa Cấp cứu khoảng 22.000 trường hợp chấn thương sọ não.

Ở vương quốc Anh, mỗi năm cứ 100.000 dân có 300 trường hợp phải nhập viện do chấn thương sọ não, trong số này có 9 trường hợp tử vong. Một con số tử vong gần như là tất yếu, một số khác đôi khi có thể phòng ngừa được. Việt Nam được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) coi như là một quốc gia đứng đầu thế giới về tai nạn giao thông vào năm 2007.

Tóm lược về chấn thương sọ não:

• Chấn thương sọ não rất thường gặp trong xã hội phát triển.
• Nguyên nhân hàng đầu của chấn thương sọ não là tai nạn giao thông.
• Tử vong do tai nạn giao thông thường do chấn thương sọ não.
• Chấn thương sọ não để lại hậu quả nặng nề cho bản thân, gia đình và xã hội cả về mặt sức khoẻ lẫn kinh tế.
• Chấn thương sọ não có thể phòng ngừa được.

• Tai nạn giao thông: đây là nguyên nhân hàng đầu gây chết người do chấn thương sọ não.
• Do té cao: sập dàn giáo (gặp trong tai nạn lao động), té do leo cây, nhảy hoặc té lầu.
• Do trượt té: thường gặp khi sàn nhà trơn trượt, té ngửa đập đầu xuống đất.
• Do ẩu đả, đánh bằng hung khí như: búa, gậy gộc, cục đá.
• Do vật nặng rơi trúng đầu hoặc đánh vào đầu.

• Triệu chứng của chấn thương sọ não rất thay đổi từ nhẹ đến nặng, sau tai nạn người bệnh thường bất tỉnh và không nhớ những gì đã xảy ra trước đó.
• Các triệu chứng có thể là: quên, đau đầu dữ dội, nôn ói, nói không chính xác hoặc nói những câu không liên quan, lừ đừ, ngủ gà (tức người bệnh nhắm mắt ngủ, lay gọi thì người bệnh mở mắt, xong lại nhắm thiếp đi), vật vã, kích động la hét.
• Chấn thương sọ não có thể biểu hiện triệu chứng lập tức ngay sau tai nạn. Ngoài triệu chứng chảy máu, sưng ở đầu, thường bất tỉnh lâu hay mau tuỳ theo mức độ tổn thương ở não.
• Ðặc biệt lưu ý, sau khi chấn thương mà có chất dịch trắng trong chảy ra ở lổ tai, mũi chứng tỏ là chấn thương sọ não làm tổn thương, thoát dịch não tuỷ ra ngoài (đây là một chất dịch giúp bảo vệ và nuôi dưỡng mô não).
• Triệu chứng nặng khác của chấn thương sọ não là: người bệnh hôn mê, chảy máu mũi, miệng, máu lỗ tai, sưng bầm hai hốc mắt (giống như đeo kính râm).

• Tôn trọng luật lệ giao thông: không chạy quá tốc độ cho phép, đi xe trên xa lộ phải đội mũ bảo hiểm, không lái xe trong tình trạng say rượu, hay cảm thấy hơi ngà ngà say.
• Không nên dùng thuốc an thần, gây ngủ khi lái xe.
• Không nên lái xe đường dài liên tục trong nhiều giờ liền mà không nghỉ ngơi.
• Sau một đêm thức trắng, thì không nên lái xe đường dài.
• An toàn trong lao động, thể thao như đội mũ bảo hiểm.

Để điều trị được chấn thương sọ não, trước hết cần phải kiểm soát được đường hô hấp và tuần hoàn của bệnh nhân.

Đối với các vết thương sọ não, cần phải xử lí càng sớm càng tốt nhằm tránh mất máu và nhiễm khuẩn.

Với những khối máu tụ nội sọ: Sau khi đã phát hiện ra khối máu tụ gây chèn ép não (biểu hiện bằng sự suy giảm của tri giác, giãn đồng tử một bên, liệt) cần phải mổ cấp cứu. Nếu để muộn sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

Các bệnh nhân chấn thương sọ não sau khi đã được điều trị cần được khám lại và theo dõi tại cơ sở y tế để tiếp tục được điều trị phục hồi chức năng và theo dõi phát hiện động kinh sau chấn thương, rò nước não tủy muộn, máu tụ mạn tính, áp xe não…