Cho tới nay vẫn có nhiều bàn cãi xung quanh việc nuôi con bằng sữa mẹ hay sữa công thức. Không thể phủ nhận được một thực tế là sữa mẹ luôn luôn là nguồn cung cấp dưỡng chất tốt nhất cho trẻ, nhất là trẻ sơ sinh do hàm lượng chất béo không bão hòa trong sữa mẹ rất cao. Ngoài cung cấp chất dinh dưỡng, sữa mẹ còn cung cấp những chất không có trong sữa công như men tiêu hoá, hormones, chất tăng trưởng, các kháng thể để chống lại viêm nhiễm và giúp phát triển sức đề kháng của trẻ. Trong khi đó, hầu hết sữa công thức cho trẻ sơ sinh đều làm từ sữa bò (ngoại trừ sữa từ đậu nành). Bản chất sữa bò là có hàm lượng chất béo bão hoà rất cao, và rất khó tiêu cho em bé trong khi hàm lượng chất béo không bão hoà lại rất thấp nên nhà sản xuất phải loại bỏ hết chất béo. Sau đó pha thêm loại chất béo mới, dưới dạng dầu thực vật, cùng với các protein, đường (lactose) và các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất theo quy định để ngang bằng với sữa mẹ. Ngoài ra, sữa công thức còn bao gồm những thành phần còn như chất bảo quản để sữa không bị hỏng và giữ cho các chất không bị tách nhau ra. Một số sữa công thức thì có chất tạo độ đặc, và sữa đặc biệt cho trẻ sinh non thì có lượng dinh dưỡng cao hơn. Bất kì loại sữa bột mới nào cũng phải đạt một số tiêu chuẩn an toàn, bao gồm cả thí nghiệm để xem những chất dinh dưỡng đó đạt tiêu chuẩn giúp bé phát triển bình thường không. Tuy rằng sữa công thức về cơ bản là khác với sữa mẹ, một số cải thiện rõ rệt đã được áp dụng trong vòng 30 năm trở lại đây, bao gồm cải thiện sự cân bằng protein và các chất béo. Các hãng sữa cũng đã bổ sung một số loại sữa, bao gồm cả sữa không có lactose, sữa đặc biệt cho trẻ sinh non và trẻ ốm yếu, sữa hydrolized với protein dễ tiêu hoá cho những bé có vấn đề với tiêu hoá. Một phát minh mới nhất là sự bổ sung hai chuỗi chất béo không bão hoà đa nguyên (polyunsaturated fat) là DHA (docosahexaenoic) và ARA (arachidonic acid). Cả hai đều đóng vai trò chủ chốt trong phát triển trí não và đã có những học thuyết, tuy rằng chưa được chứng minh, rằng sự có mặt của DHA và ARA trong sữa mẹ là nguyên nhân vì sao trẻ bú mẹ thường có điểm cao hơn trẻ bú sữa công thức trong các bài kiểm tra về phát triển trí não. Ngoài ra, khi cho trẻ ăn sữa công thức thì có thể phát sinh những rủi ro không bao giờ xảy ra khi trẻ bú mẹ. Đó là những rủi ro do: - Pha chế không đúng: Sữa công thức phải được pha chính xác theo hướng dẫn. Nhiều cha mẹ đã làm sai, đôi khi là do không biết đọc hoặc không hiểu ngôn ngữ. Một số thì cho quá nhiều nước, và điều này làm cho sữa bị thiếu dinh dưỡng, hoặc pha quá ít nước làm cho sữa không tan hết, đôi khi bố mẹ làm như vậy để tăng lượng chất dinh dưỡng. Kết quả là trẻ có thể bị thiếu nước và hại thận. - Nhiễm bẩn: Các hãng sản xuất sữa nói rằng quy trình quản lý chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm là khắt khe nhất trong ngành công nghiệp thức ăn. Tuy nhiên, bất kì thực phẩm nào con người tạo ra đều có những rủi ro về nhiễm khuẩn. Những năm gần đây đã có một lượng nhỏ, bùng nổ ở một số vùng, trẻ em bị mắc một bệnh rất nghiêm trọng, một số em tử vong (hầu hết là trẻ sinh non và những trẻ có vấn đề về sức đề kháng) gây ra bởi loại vi khuẩn tên là E.sakazakii tìm thấy trong sữa bột. Do sữa công thức của trẻ không phải là một sản phẩm vô trùng và phải được bảo quản và sử dụng cẩn thận. Một khi sữa công thức đã được pha để sử dụng, nếu bạn hâm nóng lại, vi khuẩn sẽ sinh sôi một cách nhanh chóng. Điều này rất nguy hiểm.  Bệnh tật: Theo các số liệu thống kê, trẻ ăn sữa công thức thường dễ bị mắc các bệnh như cảm lạnh, viêm tai giữa, dị ứng đạm sữa, tiêu chảy, viêm đường tiết niệu và viêm phổi do vi khuẩn. Tỉ lệ dễ mắc bệnh đến mức nào? Thật khó nói. Rõ ràng rằng, một số em bé (ăn sữa công thức hoặc không) có nhiễm viêm phổi, nhưng nguy cơ tiềm ẩn rất thấp. Với những bệnh thường gặp hơn như viêm tai giữa, một số nguyên nhân khác cũng làm tăng khả năng mắc bệnh – ví dụ như mẹ có hút thuốc không hoặc con có đang đi nhà trẻ không. Một nghiên cứu mở rộng đối với các bé từ 2 đến 7 tháng tuổi tìm ra rằng khả năng mắc bệnh viêm tai giữa ở trẻ tỉ lệ thuận với lượng sữa công thức trẻ ăn vào; những bé ăn hoàn toàn sữa công thức thì có nguy cơ cao gấp đôi (13.2%) những bé bú mẹ hoàn toàn (6.8%) trong vòng 1 tháng.  Trẻ bú bình còn có nguy cơ bị béo phì; các bé đó phát triển nhanh chóng, và trung bình thì những bé đó thường mập mạp hơn trẻ bú mẹ. Bởi vì bố mẹ là người quyết định bao nhiêu sữa pha trong bình và khi nào, em bé ăn sữa bình có thể không học được những tín hiệu của cơ thể tốt như bé bú mẹ theo nhu cầu. Một mối lo lắng khác là trẻ ăn sữa công thức có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn trong việc mắc tiểu đường loại 1. Như vậy, tuy không thể và không bao giờ so sánh được với sữa mẹ nhưng nếu chúng ta đánh giá sữa công thức từ khía cạnh là một bước đột phá của y học để nuôi dưỡng những đứa trẻ khi mà không có sữa mẹ, thì nó khá tốt, càng ngày sữa công thức càng được cải thiện cho tốt hơn. Chỉ hu vọng các bà mẹ trẻ không nên quá lạm dụng sữa công thức khi mình vẫn có khả năng cho con bú vì chỉ khoảng 5% bà mẹ, do những lý do như bệnh tật hoặc công việc không thể cho bé bú, còn 95% bà mẹ còn lại vẫn có đủ sữa, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé. Hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn phần nào trong việc đánh giá sữa công thức một cách công bằng hơn. Chúc bé khỏe, phát triển toàn diện