Sa sút trí tuệ

Sa sút trí tuệ do mạch máu là thuật ngữ khái quát mô tả những suy giảm trong chức năng nhận thức do các vấn đề ở mạch máu nuôi dưỡng não gây ra. Tỷ lệ sa sút trí tuệ do mạch máu là 1-4% ở người trên 65 tuổi. Nguy cơ tăng rõ rệt theo tuổi.

• Nguyên nhân hay gặp nhất là hẹp hoặc tắc hoàn toàn một hay nhiều mạch máu dẫn lên não.
• Những nguyên nhân khác gồm:
• Huyết áp thấp.
• Tổn thương não do xuất huyết não.
• Tổn thương mạch máu do những rối loạn như lupus ban đỏ hoặc viêm động mạch thái dương.
• Sa sút trí tuệ do mạch máu thường xảy ra đồng thời với bệnh Alzheimer. Nói cách khác, phần lớn người bị sa sút trí tuệ do mạch máu đều bị bệnh Alzheimer ở mức độ nào đó.

• Tắc nghẽn các mạchmáu trong não. Tắc nghẽn hoàn toàn động mạch trong não thường gây ra đột quỵ(nhồi máu), nhưng một số bị tắc không tạo ra triệu chứng đột quỵ. Những"nhồi máu não thầm lặng" tăng nguy cơ sa sút trí tuệ mạch máu. Nguycơ gia tăng với số lượng nhồi máu trải nghiệm qua thời gian. Một loạt các sasút trí tuệ mạch máu được gọi là nhồi máu mất trí nhớ. Bệnh tim và nhịp tim bấtthường, chẳng hạn như rung nhĩ, có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Thu hẹp các mạch máutrong não. Sa sút trí tuệ mạch máu cũng có thể xảy ra mà không có sự tắc nghẽnhoàn toàn động mạch. Các phần của não có thể được cung cấp oxy và dinh dưỡngkhông đủ do giảm lưu lượng máu từ động mạch bị thu hẹp bởi bệnh mạch máu.
• Huyết áp thấp thường xuyên.
• Thiệt hại não doxuất huyết não. Mạch máu thiệt hại từ các rối loạn như lupus ban đỏ hoặc viêmđộng mạch thái dương.

Các triệu chứng của sa sút trí tuệ do mạch máu có thể khác nhau tuỳ theo vùng não bị ảnh hưởng. Người bệnh có thể biểu hiện:

• Lú lẫn và lúng túng.
• Những vấn đề về ngôn ngữ và trí nhớ.
• Đi đứng không vững, dễ ngã.
• Tiểu rắt, tiểu gấp hoặc tiểu không tự chủ.
• Thay đổi tính cách và tâm trạng.
• Một trong những triệu chứng sớm nhất của sa sút trí tuệ do mạch máu là giảm sút khả năng tổ chức tư duy hoặc hành động, khiến người bệnh khó theo dõi nhiều việc cùng một lúc hoặc khó truyền đạt các chi tiết theo thứ tự.
  Một số dạng sa sút trí tuệ do mạch máu diễn ra dần dần và dễ bị nhầm với bệnh Alzheimer. Một điểm khác biệt là giảm trí nhớ là một trong những triệu chứng đầu tiên của bệnh Alzheimer, trong khi các vấn đề về về trí nhớ thường xảy ra muộn hơn trong tiến triển của sa sút trí tuệ do mạch máu.

• Giữ huyết áp trong giới hạn bình thường.
• Giảm lượng cholesterol trong máu bằng chế độ ăn và thuốc.
• Phòng ngừa bệnh tiểu đường với chế độ ăn hợp lý và tập thể dục đều đặn.

Hiện chưa có biện pháp chữa khỏi sa sút trí tuệ do mạch máu.

Tuy nhiên, các thuốc điều trị bệnh Alzheimer, như chất ức chế cholinesterase (donepezilm, galantamine, rivastigmine), memantine (Namenda)… cũng tỏ ra có ích cho người bị tình trạng này.