Lao hệ tiết niệu-sinh dục

Lao tiết niệu sinh dục là thể lao ngoài phổi thường gặp. Bệnh hình thành do sự lan truyền theo đường máu và đường bạch huyết của vi khuẩn lao từ tổn thương lao sơ nhiễm, thường là ở phổi. Bệnh xuất hiện muộn sau lao sơ nhiễm từ 5-15 năm, hiếm gặp ở trẻ em và thường chỉ xuất hiện ở một bên thận. Bệnh gặp ở 2 giới với tỷ lệ gần ngang nhau: nữ 55%, nam 45%. Lứa tuổi gặp nhiều từ trên 20-50 tuổi (70%); từ 5-20 tuổi là 15%; từ trên 50-80 tuổi là 15%.

TRIỆU CHỨNG

Do tính chất đa dạng và sự lan tràn ở nhiều vị trí của tổn thương nên không có triệu chứng và hội chứng lâm sàng đặc hiệu riêng cho lao tiết niệu - sinh dục. Các triệu chứng và hội chứng lâm sàng có giá trị định hướng để làm các thăm dò cần thiết giúp chẩn đoán xác định lao tiết niệu - sinh dục. Triệu chứng có thể bao gồm: Sốt; Rối loạn bài tiết nước tiểu; Đái ra máu; Đái ra mủ; Đau vùng thắt lưng; Sưng tấy tinh hoàn và mào tinh hoàn; Bìu sưng to, đau; Khí hư ra nhiều, rối loạn kinh nguyệt; Đau vùng bụng dưới.

CHẨN ĐOÁN

Hỏi bệnh sử và khám thực thể. Việc chẩn đoán sớm lao tiết niệu - sinh dục thường khó, dễ nhầm với các bệnh khác của hệ tiết niệu - sinh dục không do lao. Xét nghiệm nước tiểu tìm AFB;Chụp X quang hệ tiết niệu - sinh dục, soi bàng quang. Những xét nghiệm tìm tổn thương lao sinh dục: Chụp tinh hoàn; Chọc dò và sinh thiết mào tinh hoàn, tinh hoàn tìm tổn thương lao đặc hiệu; Chọc hút dịch màng tinh hoàn xét nghiệm tế bào, tìm vi khuẩn lao; Chụp cản quang vòi trứng, tử cung; Sinh thiết niêm mạc tử cung, cổ tử cung để tìm tổn thương lao đặc hiệu.

ĐIỀU TRỊ

Điều trị nội khoa là chủ yếu trong mọi trường hợp lao tiết niệu sinh dục và có khả năng chữa khỏi hoàn toàn các tổn thương. Nguyên tắc điều trị lao tiết niệu sinh dục cũng giống nguyên tắc điều trị bệnh lao nói chung. Cần chú ý khi sử dụng một số thuốc như streptomycin, kanamycin, cyclocerin, viomyxin vì đã có tổn thương ở hệ thống tiết niệu sẽ độc đối thận.

Điều trị triệu chứng: Các rối loạn tiểu tiện có thể cho thêm kháng sinh thường nếu có bội nhiễm thêm đường tiết niệu. Dùng các thuốc giảm đau, giảm phù nề trong trường hợp lao sinh dục.

Trong một số trường hợp như thận mất chức năng, bị huỷ hoại và ứ mủ, AFB trong nước tiểu dương tính kéo dài, bệnh nhân sẽ cần thực hiện phẫu thuật.