Hen suyễn là bệnh tắc nghẽn đường thở mạn tính do viêm hoặc co cơ bất thường các ống khí quản và phế quản. Lớp niêm mạc của các ống này bị kích thích và tiết ra các tế bào nhầy và trắng vào khí quản, làm cho khí quản bị thu hẹp. Ở một số bệnh nhân, tình trạng này xảy ra để đáp ứng với các yếu tố kích thích như không khí lạnh, bụi, phấn hoa, khi tập thể dục, hoặc khói thuốc lá. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng rất khác nhau giữa các bệnh nhân.
Khó thở, thở khò khè, ho, ngất xỉu.
Hỏi bệnh sử và khám thực thể. Đo phế dung, Thử nghiệm dị ứng. Chụp X-quang nếu nghi ngờ nhiễm trùng đường thở.
Liệu pháp kiểm soát để giảm viêm và giữ phế quản mở: corticosteroid dạng hít, thuốc giãn phế quản chủ vận beta tác dụng kéo dài, và / hoặc đối kháng leukotriene đường uống được sử dụng thường xuyên. Đối với tình trạng bệnh nặng, có thể sử dụng corticosteroid đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch và thuốc giãn phế quản dạng hít thường xuyên.
Hen suyễn là bệnh viêm mạn tính đường dẫn khí (phế quản). Viêm mạn tính đi kèm với sự quá nhạy cảm của đường dẫn khí, là nguyên nhân các cơn suyễn tái đi tái lại.
Triệu chứng của bệnh: Khò khè, khó thở, nặng ngực và ho, thường xảy ra vào ban đêm hay sáng sớm. Các cơn suyễn đi kèm với việc lan rộng của tắc nghẽn đường dẫn khí bên trong phổi, tuỳ từng loại mà có thể hồi phục tự nhiên hay do điều trị.
Hen suyễn có thể rất trầm trọng. Mỗi năm tại Mỹ hen suyễn gây ra khoảng 5.000 ca tử vong, 2 triệu trường hợp phải cấp cứu và 500.000 trường hợp phải nhập viện mỗi năm. Hơn nữa, nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách, hen suyễn có thể gây suy giảm dài hạn chức năng phổi (suy hô hấp mạn tính).
Khi điều trị bệnh hen suyễn, bác sĩ thường phải xác định loại hen suyễn thông qua các triệu chứng mà bạn mắc phải. Nếu điều trị đúng cách, chúng ta có thể kiểm soát bệnh hen suyễn.
Các triệu chứng này có thể xảy ra nếu không điều trị hay điều trị không đúng bệnh hoặc khi người bệnh tiếp xúc với chất kích ứng gây ra cơn hen suyễn của bạn.
Theo số liệu thống kê, mỗi ngày ở Hoa Kỳ có đến 30.000 người bị bệnh nguy hiểm này 'tấn công'. Để phòng ngừa căn bệnh này, hãy tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:
Thuốc lá chính là 'thủ phạm' hàng đầu khiến bạn mắc phải căn bệnh hen suyễn. Hàng năm có từ 8.000 đến 26.000 bệnh nhân mắc hen suyễn là những nạn nhân của thuốc lá.
Ở Mỹ, mỗi năm có khoảng 20.000 trẻ em bị hen suyễn do phải 'chung sống' trong môi trường có khói thuốc lá, đặc biệt, những trẻ em có bố mẹ nghiện thuốc lá thì nguy cơ mắc bệnh là rất cao. Chính vì thế, muốn bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân, hãy tránh xa thuốc lá và khói thuốc.
Không khí lạnh chính là tác nhân khiến cho bạn dễ mắc hen suyễn. Hãy hạn chế đi ra ngoài khi thời tiết trở lạnh, nhiều sương, gió hay mưa.
Những chú cún cưng hay những chú mèo đáng yêu chính là tác nhân truyền bệnh. Khi gần gũi chúng, bạn vô tình hít phải lông hay những tế bào chết trên cơ thể của chúng, đó là một trong những nguyên nhân chính gây nên bệnh hen suyễn. Các chuyên gia khuyến cáo bạn không nên ngủ chung với chó hoặc mèo. Sau khi bế những con vật nuôi trong nhà bạn nên rửa tay sạch bằng xà bông diệt khuẩn, cũng đừng quên tắm cho chúng thường xuyên để loại trừ vi khuẩn gây hại truyền sang người.
Nếu bạn là người mẫn cảm với bệnh hen hay có 'tiền sử' bị bệnh hen, nên tránh ăn những loại thực phẩm dễ gây dị ứng như lạc, hải sản, dâu tây, trứng.
Dùng kháng sinh không đúng cách và không phù hợp sẽ khiến tình trạng của bệnh ngày càng trở nên xấu hơn. Nếu nhất thiết phải dùng thuốc kháng sinh, cần kiểm tra nhãn mác và hỏi ý kiến bác sỹ.
Để món ăn hấp dẫn, các bà nội trợ thường sử dụng phẩm màu để chế biến món ăn. Tuy nhiên, điều này lại đặc biệt nguy hiểm đối với người mắc chứng hen suyễn. Hãy chủ động tránh xa những loại thức ăn có chứa phẩm màu trước khi quá muộn.
Bên cạnh những yếu tố trên, nếu không muốn chứng hen suyễn 'viếng thăm', bạn cũng cần chú ý đến trọng lượng cơ thể. Béo phì tạo điều kiện thuận lợi cho căn bệnh này hình thành và phát triển. Việc giảm cân không chỉ giúp bạn giữ được 'phom' chuẩn mà còn giúp phòng ngừa các căn bệnh nguy hiểm như cao huyết áp, đột qụy, tim mạch và đặc biệt là căn bệnh hen suyễn nguy hiểm.
Thuốc dùng dài hạn giúp dự phòng các triệu chứng hen suyễn. Nếu dùng đều đặn và đầy đủ, chúng sẽ làm giảm co thắt đường dẫn khí hoặc làm giảm viêm đường dẫn khí hoặc cả hai. Các thuốc dự phòng hen suyễn bao gồm corticosteroid dạng hít, các thuốc giãn đường dẫn khí (thuốc đồng vận beta 2) tác dụng kéo dài.
Như chúng ta đã biết, thuốc dùng trong hen suyễn được chia thành hai loại: Thuốc cắt cơn và thuốc dự phòng. Tất cả những ai bị hen suyễn lúc nào cũng nên có sẵn trong người ống thuốc hít cắt cơn hen suyễn để sẵn sàng hít ngay khi thấy triệu chứng hen suyễn xuất hiện. Thuốc dự phòng giúp ngăn ngừa cơn hen suyễn xảy ra. Khi dùng đầy đủ và đều đặn, thuốc dự phòng hen suyễn làm giảm sự co thắt và viêm ở đường dẫn khí. Vì vậy, thuốc dự phòng hen suyễn nên được sử dụng dài hạn, thậm chí suốt đời khi hen suyễn còn 'gắn bó' với bạn.
Thuốc dự phòng hen suyễn là những thuốc hít chứa corticosteroid hoặc thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài hoặc phối hợp cả hai corticosteroid và thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài.
Thuốc hít corticosteroid làm giảm viêm đường dẫn khí, giúp:
Thuốc hít corticosteroid có tác dụng trực tiếp trên phổi giúp làm giảm viêm đường dẫn khí. Do thuốc hít corticosteroid đi thẳng vào đường dẫn khí (nơi cần thuốc đến tác dụng), nên ít có tác dụng xấu ảnh hưởng trên cơ thể như thuốc corticosteroid dạng uống (corticosteroid dạng uống đi đến mọi nơi trong cơ thể). Để giúp dự phòng ho, khò khè hay các triệu chứng khác của hen suyễn, khi được bác sĩ kê đơn thuốc hít corticosteroid, bạn nên dùng đều đặn mỗi ngày, ngay cả khi không có triệu chứng hen suyễn.
Trước hết, cần 'định nghĩa' steroid đồng hóa, đó là một nhóm hormone tổng hợp có vai trò thúc đẩy sự tích trữ protein và thúc đẩy sự phát triển của mô, thỉnh thoảng được vận động viên dùng để làm tăng khối cơ và sức mạnh của cơ.
Đừng lẫn lộn thuốc hít corticosteroid với các steroid đồng hóa. Các corticosteroid được dùng cho hen suyễn không giống với các steroid bị lạm dụng bởi một số vận động viên để làm tăng khối lượng cơ của cơ thể.
Các steroid đồng hóa được vận động viên sử dụng để tăng khối lượng cơ và cải thiện thành tích. Các thuốc này gây ra một số tác dụng phụ nguy hiểm và có thể gây ra những vấn đề nguy hiểm cho sức khỏe.
Corticosteroid hít làm giảm viêm (sưng đường dẫn khí). Theo Hướng dẫn điều trị hen suyễn của Viện Tim, Phổi và Huyết học Hoa Kỳ, thuốc hít corticosteroid là thích hợp và là thuốc dự phòng dài hạn hiệu quả nhất ở những người bị hen suyễn dai dẳng (mạn tính). Hơn nữa, có bằng chứng ngày một rõ ràng rằng thuốc hít corticosteroid cũng có thể giúp ngăn ngừa tổn thương đường dẫn khí – tổn thương đường dẫn khí có thể xảy ra khi hen suyễn không được điều trị.
Hiện nay, trên thị trường thuốc hít corticosteroid tại Việt Nam có những hoạt chất sau:
Các thuốc làm giãn đường dẫn khí tác dụng kéo dài (các thuốc đồng vận beta-2 tác dụng kéo dài)
Các thuốc làm giãn đường dẫn khí tác dụng kéo dài cũng được sử dụng trong điều trị dự phòng hen suyễn. Các thuốc này giúp đường dẫn khí của bạn mở rộng ra do làm giãn cơ trơn bao quanh đường dẫn khí. Khi được sử dụng đầy đủ và đều đặn, các thuốc làm giãn đường dẫn khí tác dụng kéo dài giúp làm giảm sự co thắt đường dẫn khí, cải thiện chức năng phổi, ngăn chặn các triệu chứng hen suyễn, làm giảm thiểu sự cần thiết dùng thuốc hít cắt cơn.
Hiện nay, trên thị trường thuốc hít làm giãn đường dẫn khí tác dụng kéo dài tại Việt Nam có những hoạt chất sau: Salmeterol, Formoterol.
Hai chế phẩm phối hợp dưới dạng thuốc hít dùng trong dự phòng hen suyễn thường được sử dụng là: