Ghẻ

Bệnh ghẻ do ký sinh trùng ghẻ có tên là Sarcoptes scabiei gây nên. Bệnh có tính chất lây truyền, thường xuất hiện ở những nơi vệ sinh kém. Bệnh không gây nguy hiểm tới sức khỏe nhưng ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt, lao động, chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Đường lây: Do tiếp xúc trực tiếp với người bị ghẻ, nằm chung giường, mặc chung quần áo, dùng chung khăn tắm.

Ở nước ta, bệnh vẫn còn lưu hành khắp các vùng trong cả nước. 

• Bệnh do ghẻ cái gây nên là chủ yếu, ghẻ đực không gây bệnh vì chết sau khi giao hợp. Cái ghẻ hình bầu dục, kích thước khoảng 1/4 mm đường kính (mắt thường có thể thấy như một điểm trắng di động), có 8 chân, 2 đôi chân trước có ống giác, 2 đôi chân sau có lông tơ, đầu có vòi để hút thức ăn.

• Ghẻ cái ký sinh ở lớp sừng của thượng bì, đào hang về ban đêm, đẻ trứng về ban ngày, mỗi ngày ghẻ cái đẻ 1 - 5 trứng, trứng sau 72 - 96 giờ nở thành ấu trùng, sau 5- 6 lần lột xác (trong vòng 20 - 25 ngày) trở thành cái ghẻ trưởng thành, sau đó bò ra khỏi hang, giao hợp và tiếp tục đào hầm, đẻ trứng mới.
• Ghẻ sinh sôi nảy nở rất nhanh, trong điều kiện thuận lợi 1 cái ghẻ sau 3 tháng có thể có một dòng họ 150 triệu con.
• Ban đêm ghẻ cái bò ra khỏi hang tìm ghẻ đực, đây là lúc ngứa nhất, dễ lây truyền nhất, vì ngứa gãi làm vương vãi cái ghẻ ra quần áo, giường chiếu...

• Giai đoạn ban đầu: Ngứa là triệu chứng chính, làm bệnh nhân không thể chịu được và đi khám bệnh.
• Giai đoạn sau:
• Mụn nước rải rác ở kẽ ngón tay, lòng bàn tay, những vùng da non như đùi, bụng, quanh rốn, mặt trước cổ tay. Ở nữ thường thấy ở dưới nếp vú, ở nam thường thấy ở quy đầu và bao da quy đầu, ở trẻ em cần chú ý đến lòng bàn chân.
• Luống ghẻ: Là những đường hang ngoằn ngoèo do ghẻ cái đào để đẻ trứng, hình chữ chi, màu trắng xám, dài vài mm. Đầu đường hang là mụn nước 1 - 2mm, ký sinh trùng ghẻ thường cư trú ở đây.
• Ngoài ra cần chú ý đến các tổn thương khác như: vết gãi, vết xước da, vết trợt vấy tiết, sẹo thẫm màu.
• Đặc biệt nếu có sự lây lan trong tập thể, khêu bắt được cái ghẻ, nạo luống ghẻ, mụn nước, soi kính thì chẩn đoán chính xác là bệnh ghẻ.

Phòng bệnh bằng cáchgiữ vệ sinh: tắm hằng ngày, thay quần áo và luộc kỹ bằng nước sôi. Tập thể cónhiều người bị ghẻ thì phải điều trị đồng thời để tránhlây lan bệnh.

Nguyên tắc điều trị

• Phát hiện sớm, điều trị sớm, đủ thời gian.
• Điều trị cùng một lúc cả người bệnh lẫn người liên quan.
• Bôi thuốc vào buổi tối, bôi trước khi đi ngủ, bôi như bôi dầu bóng, bôi 3 ngày liền mới tắm giặt thay quần áo.
• Không dùng các thuốc độc cho cơ thể để chữa ghẻ.
• Tránh cào gãi, chà xát.

Điều trị tại chỗ

Dùng một trong các thuốc trị ghẻ sau.

• Dầu DEP (DiEthylPhtalat): Là chất lỏng, không màu, không mùi, sánh, không gây kích thích da và không bẩn quần áo. Cần chú ý chỉ bôi lên thương tổn, không bôi diện rộng, không bôi lên niêm mạc, không để dây vào mắt. Bôi lên các tổn thương ghẻ mỗi ngày 2 - 3 lần.
• Với các tổn thương sẩn, vết xước, vảy tiết có thể dùng các mỡ bôi như fucicort, eumovat.
• Với các tổn thương mụn mủ: chấm các dung dịch sát khuẩn như castelanimilian, Eryfluid…

Thuốc điều trị toàn thân

• Bên cạnh các thuốc dùng tại chỗ nêu trên, cần dùng thêm các thuốc toàn thân khác như kháng histamin, vitamin B, C...
• Kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn (mụn mủ).
• Lưu ý: Quần áo chăn màn phải được giặt và luộc sôi trong quá trình điều trị. Khi có  đợt dịch lây lan nhiều cần tẩy uế quần áo, chăn màn bằng cách dùng DDT rắc vào quần áo, đậy kín trong 48 giờ, sau đó đem giặt kỹ rồi mới dùng lại.