Người có tiền sử dị ứng có nên tiêm phòng vaccine COVID-19?
Mặc dù tỉ lệ dị ứng vaccine nói chung và vaccine COVID-19 nói riêng rất thấp, nhưng nhiều người lo lắng liệu mình có bị dị ứng với vaccine không, làm thế nào để nhận biết nguy cơ… Đây là băn khoăn của nhiều người, nhất là những người có cơ địa dị ứng.
Những ai có tiền sử dị ứng nhưng vẫn có thể tiêm vaccine COVID-19
TS.BS Nguyễn Văn Đĩnh, Chuyên khoa Dị ứng- miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Vinmec Times City đã giải đáp thắc mắc này. Phản ứng phản vệ xảy ra nhanh và có liên quan đến những bệnh nhân có tiền sử dị ứng. Những ai có tiền sử dị ứng nhưng vẫn thì có thể tiêm vaccine COVID-19? Nếu bạn có tiền sử dị ứng như:
- Tiền sử có phản ứng dị ứng với thức ăn, nọc côn trùng hoặc với các thuốc đã được xác định (không phải tá dược trong thuốc)
- Dị ứng với các dị nguyên hô hấp như bọ nhà, phấn hoa
- Tiền sử gia đình có bệnh lý dị ứng
- Phản ứng tại chỗ (không phải phản ứng toàn thân) với vaccine trước đó
- Quá mẫn với các thuốc giảm đau chống viêm NSAID như asprin, ibuprofen
- Sử dụng liệu pháp miễn dịch với dị nguyên
- Những bệnh nhân hen phế quản ổn định: Bạn vẫn có chỉ định tiêm vaccine COVID-19 thường quy và nên tiêm ở bệnh viện, nơi có đủ khả năng cấp cứu phản vệ, lưu viện khoảng 15-30 phút để theo dõi theo khuyến cáo.
Những ai có tiền sử dị ứng phải trì hoãn tiêm vaccine COVID-19
Nếu thuộc 4 đối tượng dưới đây, theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam để hạn chế nguy cơ, bạn hãy trì hoãn tiêm vaccine COVID-19 và cần khám bác sĩ chuyên khoa dị ứng để có tư vấn, chỉ định phù hợp và an toàn.
1. Bạn từng có tiền sử dị ứng xảy ra trong vòng 4h với nhiều loại thuốc hoặc nhóm thuốc
2. Đã từng dị ứng với vaccine COVID-19 tiêm mũi 1 hiện nay có chỉ định tiêm mũi 2
3. Từng có phản ứng với vaccine hoặc các thành phần của vaccine khác, trong đó có PEG-2000 hoặc Polysorbate 80
4. Từng có phản vệ độ 2 với bất kì nguyên nhân nào
Một số lưu ý trước và sau tiêm
Một lưu ý quan trọng là phản ứng dị ứng nặng, thậm chí sốc phản vệ cũng xảy ra ở những bệnh nhân không có tiền sử dị ứng. Do vậy, tiêm vaccine cần được thực hiện tại nơi có khả năng cấp cứu phản vệ. Người tiêm cần được lưu lại tại cơ sở y tế để theo dõi ít nhất 30 phút để dự phòng các phản ứng tức thì nặng có thể xảy ra. Còn đối với những người có tiền sử dị ứng cần được theo dõi tại chỗ sau tiêm ít nhất 60 phút. Những trường hợp nghi ngờ dị ứng, cần khám chuyên khoa dị ứng để đánh giá nguy cơ trước khi chỉ định tiêm. - TS.BS.Nguyễn Hữu Trường - Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết thêm.
Trước thông tin truyền nhau trên mạng, trước khi đi tiêm vaccine COVID-19 thì uống thuốc dự phòng dị ứng kháng histamin H1, TS.Trường khuyến cáo: Hiện nay việc điều trị dự phòng thuốc kháng histamine H1 trước khi tiêm phòng vaccine COVID-19 không được khuyến cáo, vì các thuốc này không ngăn ngừa được dị ứng vaccine mà còn có thể làm che lấp các triệu chứng ở da và niêm mạc, dẫn đến chậm phát hiện và xử trí dị ứng do vaccine.
Do đó người dân không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc gì trước khi đi tiêm mà cần thành thật khai báo sàng lọc trước tiêm vaccine để được loại trừ các yếu tố nguy cơ một cách tốt nhất.
Tin tốt là nhóm đối tượng nguy cơ cao dị ứng với vaccine COVID-19 chiếm tỉ lệ không cao trong số những người tiêm. Hiện nay, nhiều bệnh viện thực hiện test da với vaccine và các thành phần của vaccine. Theo thông tư 51 về phản vệ của Bộ y tế, test da được chỉ định cho bệnh nhân có tiền sử dị ứng với thuốc hoặc các thành phần liên quan với thuốc để chẩn đoán và lựa chọn thuốc thay thế an toàn. Như vậy, test da với vaccine COVID-19 sẽ không cần thiết làm đại trà và mang tính sàng lọc cho tất cả các đối tượng tiêm có cơ địa dị ứng nói chung mà chỉ cần thực hiện đối với 4 đối tượng nguy cơ cao bác sĩ đã phân tích ở trên. Hơn nữa, khi bạn đi khám bác sĩ, bác sĩ khuyên khoa dị ứng sẽ có các thăm khám cụ thể và đưa ra chỉ định cuối cùng về nguy cơ dị ứng cho bạn.
Tổng kết
Khi bạn đi tiêm vắc xin COVID-19, bạn hãy cung cấp đầy đủ và chính xác thông tin cho các nhân viên y tế khi được hỏi 4 câu dưới đây:
1. Bạn có tiền sử phản ứng dị ứng nặng với thuốc tiêm nào không (tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm dưới da)?
2. Bạn có tiền sử dị ứng nặng với vaccine trước đây không?
3. Bạn có tiền sử dị ứng với tác nhân nào không (thức ăn, nọc độc hoặc cao su…)
4. Bạn có tiền căn dị ứng ngay lập tức (ít hơn 4 giờ) hoặc phản ứng dị ứng nặng trong đó có cả tiêm thuốc hoặc vaccine?
Nhân viên y tế sẽ căn cứ vào câu trả lời của bạn để đánh giá cụ thể và đưa ra hướng dẫn việc bạn cần làm tiếp theo là có thể tiêm được ngay hay cần khám với bác sĩ chuyên khoa dị ứng rồi mới tiến hành tiêm.
Nguồn: Vinmec, Bộ Y tế.
