Amidan là hạch bạch huyết quan trọng nằm ở ngã tư hầu họng, có vai trò sản xuất kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh thường là các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp. Tuy nhiên khi vi khuẩn nhiều, tấn công amidan liên tục thì hạch này có thể bị viêm nhiễm, sưng, tích mủ và trở thành ổ chứa dịch. Khi đó cần cắt bỏ amidan để phòng ngừa bệnh, đảm bảo sức khỏe. Vậy khi nào cắt amidan cho trẻ và lưu ý cần biết khi trẻ thực hiện phẫu thuật này?
Không ít trường hợp khi thấy con bị viêm amidan vài lần, phụ huynh liền đến bác sĩ để cắt Amidan cho trẻ. Quan niệm này sai lầm.
Trên thực tế, chỉ định cắt Amidan là rất hạn chế vì Amidan có nhiều lợi ích đối với cơ thể trẻ em. Đa số các trường hợp Viêm amidan nhẹ và không cần thiết phải cắt. Khi Amidan bị viêm nhiễm nhiều, Amidan hoàn toàn không còn lợi ích cho cơ thể thì mới nghĩ đến cắt bỏ. Người bệnh bị viêm Amidan cần đến bệnh viện để được bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng điều trị đúng cách hoặc chỉ định cắt Amidan nếu cần thiết.
Chỉ định cắt Amidan trong những trường hợp sau:
- Viêm amidan nhiều đợt cấp từ 5 - 6 lần trong vòng một năm hoặc viêm Amidan gây nên những biến chứng: viêm tai giữa, viêm xoang hoặc biến chứng nặng như: thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận....
- Amidan có kích thước quá to, cản trở ăn uống, gây ra ngủ ngáy, gây ngưng thở lúc ngủ hoặc gây nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh.
- Viêm Amidan mạn tính kéo dài, đã điều trị nội khoa tích cực trong 4 – 6 tuần nhưng bệnh nhân vẫn đau họng, viêm hạch cổ, hơi thở hôi.
- Áp-xe quanh amidan và có ít nhất một lần phải nhập viện điều trị.
Ngoài ra, cắt amidan còn được chỉ định khi có nhiều ngóc ngách của amidan chứa nhiều chất tiết gây hôi miệng (sỏi Amidan), nuốt vướng hoặc nghi ngờ khối u ác tính.
Cha mẹ thường lo lắng sau khi trẻ được chỉ định và cắt amidan, cơ thể mất đi một hạch bạch huyết quan trọng nên khả năng sản xuất kháng thể và miễn dịch cũng bị suy giảm. Tuy nhiên khi viêm amidan nhiều lần, tái phát và kéo dài thì amidan không thể thực hiện được chức năng sản sinh kháng thể cho hệ miễn dịch nữa. Lúc này, amidan lại trở thành ổ viêm nơi chứa dịch mủ và là môi trường cho vi khuẩn, virus sinh sôi gây bệnh.
Nếu không cắt bỏ, amidan mất chức năng sẽ trở thành ổ bệnh tiềm tàng, có thể gây nhiễm trùng hay bệnh lý liên quan bất cứ lúc nào. Hơn nữa, để vi khuẩn càng phát triển lâu thì biến chứng càng nguy hiểm. Lúc này, việc chỉ định cắt amidan là cần thiết.
Song nếu độ tuổi của trẻ còn quá nhỏ thì cắt amidan có thể gây những ảnh hưởng sức khỏe nhất định. Vì thế, độ tuổi cắt amidan phù hợp nhất là trên 4 tuổi, lúc này hệ miễn dịch đã đáp ứng tương đối tốt nên không bị ảnh hưởng khi cắt amidan, sức khỏe của trẻ cũng tốt có thể trải qua được cuộc phẫu thuật.
Tuy nhiên nếu trẻ đang bị viêm amidan thì cần điều trị từ 15 - 30 ngày, khi không còn tình trạng viêm thì mới cắt.
Hiện nay có rất nhiều phương pháp cắt amidan và được áp dụng tại nhiều cơ sở y tế. Thực tế, mỗi phương pháp có ưu nhược điểm khác nhau nên cha mẹ cùng bác sĩ cân nhắc để lựa chọn phù hợp nhất với sức khỏe của trẻ cũng như tình hình bệnh.
Siêu âm sẽ cung cấp hình ảnh định hướng mổ, bác sĩ sẽ dao mổ đơn cực với nhiệt độ cao để loại bỏ amidan nhanh chóng. Phương pháp này can thiệp không sâu, thực hiện nhanh chóng và ít gây chảy máu nên được nhiều người lựa chọn.
Tuy nhiên cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín cùng bác sĩ thực hiện có kinh nghiệm để hạn chế tổn thương rộng và sâu do dùng dao nhiệt độ cao. Một nhược điểm khá lớn của phương pháp này là gây đau sau mổ, đặc biệt là trẻ nhỏ có sức khỏe kém.
Là phương pháp dùng năng lượng từ các bước sóng ánh sáng laser để cắt bỏ khối amidan. Ưu điểm của phương pháp này là không đau, thực hiện nhanh, ít chảy máu và diệt khuẩn tốt. Bên cạnh đó, có một số nhược điểm như dễ để lại sẹo, ảnh hưởng đến dây thanh quản...
Phương pháp này sử dụng sóng điện từ tần số cao để cắt và phá hủy mô tế bào. Ưu điểm là ít gây đau, chảy máu, vết thương không sâu và nhanh phục hồi, thời gian thực hiện ngắn và bệnh nhân có thể xuất viện sớm ngay sau khi mổ. Tuy nhiên, chi phí phẫu thuật cắt amidan bằng Coblator khá cao nên hãy cân nhắc khi thực hiện.
Với dụng cụ hỗ trợ này, amidan sẽ nhanh chóng được loại bỏ triệt để trong thời gian ngắn, ít gây chảy máu và an toàn với sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên để thực hiện tốt, không bỏ sót và không gây tổn thương sâu, cần bác sĩ có chuyên môn và kinh nghiệm trong phẫu thuật cắt amidan cũng như sử dụng Slider hỗ trợ.
Trong các phương pháp hiện nay, cắt amidan bằng Coblator và Plasma là phổ biến nhất, tối ưu nhất. Phẫu thuật nhanh không khiến trẻ sợ hãi và ít ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sau phẫu thuật.
Phương pháp này sử dụng đầu dò, kính soi điện tử cùng nguồn nhiệt thấp plasma giúp tìm kiếm ổ dịch dễ dàng hơn và làm tan viêm.
Ưu điểm của phương pháp này là ít xâm lấn, không chảy máu, ít đau, thực hiện và hồi phục nhanh.
Mặc dù phẫu thuật cắt amidan không phải là phẫu thuật lớn song vẫn gây tổn thương nhất định cho khu vực xung quanh. Vì thế để vết thương cắt amidan nhanh lành, không bị viêm nhiễm trùng thì chế độ chăm sóc và ăn uống cho trẻ cần được cha mẹ chú ý quan tâm.
Đầu tiên, cần lựa chọn thực phẩm phù hợp cho trẻ sau cắt amidan là các loại thức ăn mềm và lỏng như súp, cháo, canh,… Trẻ cần uống nhiều nước lọc để bổ sung nước và nước oresol để tránh mất nước, làm cân bằng điện giải. Có thể cho trẻ uống nước hoa quả nhưng không quá chua vì có thể khiến tổn thương nặng hơn, trẻ đau hơn.
- Thức ăn cứng như: hoa quả cứng, củ quả sống, đồ chiên rán, chế biến khô,… vì chúng có thể gây ma sát và khiến tổn thương amidan thêm nghiêm trọng hơn, lâu lành hơn.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Nó rất dễ ứ đọng ở vùng tai, mũi, họng và không tốt cho việc phục hồi tổn thương sau cắt amidan.
- Thực phẩm nhiều gia vị: Nước chanh chứa nhiều acid, có vị chua và dễ khiến tổn thương cắt amidan loét ra, ngoài ra cũng hạn chế các thực phẩm nhiều tiêu, ớt, cà chua dễ khiến trẻ bị bỏng.
Ngay sau phẫu thuật cắt amidan, chỉ nên cho trẻ uống, ăn canh hoặc cháo nhằm cung cấp dinh dưỡng và hạn chế tối đa tác động xấu đến tổn thương. Sau đó có thể từ từ cải thiện bữa ăn, nhưng vẫn cần tránh xa thực phẩm cứng, nhiều gia vị cay nóng trong chế độ ăn của trẻ ít nhất 2 tuần sau phẫu thuật.
Theo dõi khả năng phục hồi của trẻ và các triệu chứng sau phẫu thuật amidan cũng là điều cần thiết. Đặc biệt nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu bất thường như: Bỏ ăn hoàn toàn, trẻ nôn nhiều và đau nghiêm trọng, sốt cao trên 39 độ và không đáp ứng với hạ sốt Paracetamol, trẻ bị mất giọng, chảy máu trầm trọng từ miệng hoặc mũi, nôn ra máu,…
Khi nào cắt amidan cho trẻ sẽ do bác sĩ cân nhắc và chỉ định. Cha mẹ cần nắm được các lưu ý trong chăm sóc để trẻ mau hồi phục.
Nguồn: medlatec.vn, vinmec.com