Những giấc mơ dữ mà bạn gặp phải trong đêm không những ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn để lại hậu quả lâu dài hơn. Rất khó để ngủ lại sau khi bạn bị thức giấc bởi cơn ác mộng, thậm chí những hình ảnh đáng sợ trong mơ còn ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi của bạn trong những ngày tiếp theo. Cùng xem cách mà giấc mơ hoạt động và giải mã 8 kiểu giấc mơ căng thẳng phổ biến dưới đây nhé.
Cấu trúc của giấc ngủ sinh lý là một chuỗi lặp lại hai chu kỳ: mắt cử động nhanh (REM – rapid eye movement) và mắt cử động chậm (NREM – non-rapid eye movement) luân chuyển mỗi 90 phút.
Chu kỳ này chiếm 75% thời lượng mỗi đêm, bắt đầu từ lúc cơ thể chìm vào giấc ngủ. NREM gồm 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Là khoảng thời gian từ lúc tỉnh đến lúc chìm vào giấc ngủ.
Giai đoạn 2: Bắt đầu ngủ
Giai đoạn 3, 4: Là giai đoạn ngủ sâu nhất và cơ thể được phục hồi nhiều nhất
Chu kỳ này chiếm 25% thời lượng mỗi đêm.
Bất kể bạn có nhớ hay không, giấc mơ vẫn luôn là một phần của giấc ngủ. Mỗi người thường mơ khoảng 2 giờ mỗi đêm. Giấc mơ có thể đến vào bất kỳ giai đoạn nào của giấc ngủ, mặc dù thường sống động nhất ở giai đoạn REM.
Câu trả lời là có. Không những ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ, giấc mơ còn ảnh hướng đến thể chất và tinh thần của bạn trong ngày hôm sau.
Những cơn ác mộng có thể gây kéo dài thời gian bạn ngủ trở lại và gây trở ngại khi chuyển từ giai đoạn NREM sang REM. Điều này có thể khiến cơ thể bạn mỏi mệt sau khi thức giấc vào sáng hôm sau.
Quan hệ giữa chất lượng giấc ngủ và chất lượng giấc mơ giống như mối quan hệ giữa con gà và quả trứng: không xác định được cái nào có trước. Các nghiên cứu cho thấy, những người ngủ ngon thường mô tả giấc mơ của họ nhiều niềm vui hơn so với những người bị mất ngủ.
Nội dung xuất hiện trong giấc mơ của bạn thường liên quan đến những điều bạn đã trải qua trong cuộc sống hằng ngày. Nếu bạn ít căng thẳng và nhiều niềm vui thì bạn cũng sẽ thường có những giấc mơ đẹp. Ngược lại, nếu bạn bị quá nhiều áp lực và căng thẳng trong cuộc sống thường ngày, bạn sẽ thường mơ những điều tiêu cực và chất lượng giấc ngủ giảm sút mỗi đêm.
Theo một nghiên cứu được công bố trên kho lưu trữ châu Âu về tâm thần học và khoa học thần kinh lâm sàng năm 2010, ngã và bị truy đuổi là hai ác mộng thường gặp nhất.
Thông thường, chúng tiết lộ cảm giác chạy trốn một mối đe dọa nào đó, hoặc cảm thấy không an toàn. Thực tế, có thể bạn đang phải đối phó với một ông chủ đáng sợ hoặc khóa cửa nhà không chắc chắn...
Cảm giác bị rơi không phải do vấn đề cảm xúc. Nếu bạn cảm thấy như đang vật lộn trong môi trường không gian, bay hoặc không trọng lượng, thì có thể do cơ thể bạn đang trải qua cú giật mình (hypnic jerk) khiến não bị nhầm lẫn về trọng lực.
Thường lúc ngủ, não sẽ tắt một số chức năng bao gồm cảm giác về trọng lượng và vị trí cơ thể. Nếu phần não này đột nhiên thức dậy khi cơ thể vẫn chìm vào giấc ngủ sâu, tín hiệu bị xáo trộn sẽ gây ra cảm giác rơi đáng sợ kia.
Một nghiên cứu về ác mộng được xuất bản trên Sleep năm 2014 cho thấy, những giấc mơ căng thẳng thường liên quan đến một số loại xung đột giữa các cá nhân. Bộ não có thể tái hiện các mối quan hệ căng thẳng của bạn trong các kịch bản giấc mơ.
Một nghiên cứu được công bố trên Frontiers in Psychology năm 2019 chỉ ra, trải nghiệm trong mơ có thể xoa dịu vấn đề tình cảm mà chúng ta không thể giải quyết trong đời thật và giúp ta tạo ra những kịch bản mới có thể kiểm soát. Nếu bạn thường xuyên la hét trước mặt sếp và mơ tranh cãi nảy lửa thì đó không phải là một vấn đề lớn cần phải giải quyết. Giấc mơ thường là một phần của quá trình xử lý cảm xúc. Hãy để nó làm việc nên làm.
Một nghiên cứu về ý thức và nhận thức năm 2014 đã xem xét các sinh viên sắp tham gia một kỳ thi quan trọng. Nhóm có giấc mơ căng thẳng vào đêm trước ngày thi - thường liên quan đến những thứ bị mất, trễ giờ hoặc được trao một lát bánh mì thay vì đề thi - đạt điểm cao hơn.
Các nhà nghiên cứu chia sẻ trên Guardian rằng đây là lý thuyết mô phỏng mối đe dọa, trong đó, bộ não diễn tập tất cả những điều tệ có tể xảy ra để giúp chúng ta đối phó khi chúng thật sự xảy ra.
Vì vậy, khi mơ thấy quên bút và quần vào ngày thi quan trọng hoặc những điều tương tự thì có nghĩa là bộ não chuẩn bị để giúp bạn đối phó với một điều gì đó căng thẳng ngoài đời thật thôi.
Giáo sư tâm lý học Steve Joordens nghĩ rằng giấc mơ về côn trùng có thể liên quan đến nỗi sợ trừu tượng trong cuộc sống hằng ngày - virus, sự sạch sẽ, kiểm soát môi trường hoặc lo lắng về cơ thể. Hoặc đôi khi nó chỉ là ác mộn thuần túy. Trường hợp muốn giải mã giấc mơ căng thẳng kỳ lạ dạng này, hãy tìm những nỗi sợ hãi có thể kết nối với nó khi tỉnh giấc.
Mơ thấy động đất, bão, hoặc những thảm kịch khác phản ánh sự lo lắng gia tăng trong cuộc khủng hoảng như Covi-19, thảm họa tự nhiên. Tiến sĩ Deirdre Barrett, nhà nghiên cứu giấc mơ tại Harvard (Mỹ), cho biết nhiều người đã có giấc mơ về thiên tai trong thời kỳ đầu đại dịch virus Corona ở Mỹ năm 2020, theo Bustle.
Những giấc mơ căng thẳng về các vấn đề cơ thể, như răng rụng hoặc tay chân không hoạt động, có thể phản ánh những lo lắng về bệnh tật, thiếu kiểm soát và mất mát trong cuộc sống thật.
Thông thường lúc say giấc, cơ thể chúng ta không vận động như lúc thức là để ngăn ta tự làm tổn thương mình khi mơ. Nhưng nếu cảm thấy mình tỉnh giấc rồi mà không thể di chuyển hoặc nói, đó là hiện tượng tê liệt khi ngủ. Không phải do có bóng nào đè bạn đâu. Chỉ là do bộ não không điều chỉnh theo thực tế là bạn đang thức, vẫn để cơ chế bất động khi ngủ nên xảy ra tình trạng này, theo Bustle.
Mặc dù bạn không thể kiểm soát giấc mơ một cách trực tiếp nhưng bạn có thể thực hiện nhiều biện pháp để giảm căng thẳng (như ngồi thiền, đọc sách, nghe nhạc hoặc làm bất kỳ điều gì mà bạn thích…). Điều này sẽ giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn vào ban đêm.
Tổng hợp từ thanhnien.vn và tudienbenhhoc.com